71

                        
                        
श्री शिव पञ्चायतन पूजा विधिः (शतरुद्रीय विधानम्) • आगमार्थंतु देवानां गमनार्थंतु रक्षसाम्। कुर्वे घण्टारवं तत्र देवताह्वान लाञ्छनम्।। (इति घण्टानादं कृत्वा) • अपवित्रः पवित्रो वा सर्वावस्थाङ्गतोपिवा। यस्मरेत् पुण्डरीकाक्षं स बाह्याभ्यन्तरश्शुचिः।। पुण्डरीकाक्ष पुण्डरीकाक्ष पुण्डरीकाक्ष  भूशुद्धिः - • अपक्रामन्तु भूतानि पिशाचाः प्रेत गुह्यकाः। ये चात्र निवसंत्येते देवता भुवि सन्ततम्।। • अपसर्पन्तु ये भूता ये भूता भुवि संस्थिताः। ये भूता विघ्नकर्तार स्ते गच्छंत्वाज्ञया हरेः।।  आसन शुद्धिः आसन मन्त्रस्य पृथिव्या मेरु पृष्ठ ऋषिः। सुतलं छंदः। श्री कूर्मो देवता। आसने विनियोगः।। • पृथ्वि त्वया धृता लोका देवि त्वं विष्णुना धृता। त्वञ्च धारय मां देवि पवित्रं कुरु चासनम्।। • अशेष जगदाधार मनन्तं कूर्मरूपिणम्। आसनस्य विशुद्ध्यर्थ मात्मानं तं भजे हरिम्।। ओं अं अनन्तासनाय नमः। यं योगासनाय नमः। विं विमलासनाय नमः। रं कूर्मासनाय नमः। इति भूशुद्धिं, आसन शुद्धिं च कृत्वा।। श्रीमहागणाधिपतये नमः। श्री महासरस्वत्यै नमः। श्री गुरुभ्यो नमः। हरिः ओम्।।  देवीँ वाच मजनयन्त देवास्ताँ विश्वरूपा पशवो वदन्ति। सानो मन्द्रेष मूर्ज न्दुहाना धेनु र्वागस्मा नुप सुष्टुतैतु।। (अयं मुहूर्त स्सुमुहूर्तोस्तु) • यश्शिवो नामरूपाभ्यां या देवी सर्वमङ्गला। तयो स्संस्मरणात्पुंसां सर्वतो जय मङ्गलम्।। • शुक्लांबरधरं विष्णुं शशिवर्णं चतुर्भुजम्। प्रसन्नवदनं ध्याये त्सर्व विघ्नोपशान्तये।। • तदेव लग्नं सुदिनं तदेव तारा बलं चन्द्रबलं तदेव। विद्याबलं दैवबलं तदेव लक्ष्मीपते तेंघ्रियुगं स्मरामि।। • यत्र योगेश्वर कृष्णो यत्र पार्थो धनुर्धरः। तत्र श्रीर्विजयो भूति र्ध्रुवा नीति र्मति र्मम।। • स्मृते सकल कल्याण भाजनं यत्र जायते। पुरुष स्त मजं नित्यं व्रजामि शरणं हरिम्।। • सर्वदा सर्वकार्येषु नास्ति तेषा.ममङ्गलम्। येषां हृदिस्थो भगवा न्मङ्गलायतनं हरिः।। • लाभ स्तेषां जय स्तेषां कृत स्तेषां पराभवः। येषा मिन्दीवर श्यामो हृदयस्थो जनार्दनः।। • आपदामप हर्तारं दातारं सर्व संपदाम्। लोकाभि रामं श्रीरामं भूयो भूयो नमाम्यहम्।। • सर्वमङ्गळ माङ्गळ्ये शिवे सर्वार्थ साधिके। शरण्ये त्र्यंबके देवि नारायणि नमोस्तुते।। श्री लक्ष्मीनारायणाभ्यां नमः। श्री उमामहेश्वराभ्यां नमः। श्री वाणी हिरण्यगर्भाभ्यां नमः। श्री शचीपुरन्दराभ्यां नमः। श्री अरुन्धती वसिष्ठाभ्यां नमः। श्री सीतारामाभ्यां नमः। सर्वेभ्यो महाजनेभ्यो नमः।।  सङ्कल्पः आचम्य, केशवाय स्वाहा। नारायणाय स्वाहा। माधवाय स्वाहा। गोविन्दाय नमः। विष्णवे नमः। मधुसूदनाय नमः। त्रिविक्रमाय नमः। वामनाय नमः। श्रीधराय नमः। हृषीकेशाय नमः। पद्मनाभाय नमः। दामोदरायनमः। सङ्कर्षणाय नमः। वासुदेवाय नमः। प्रद्युम्नाय नमः। अनिरुद्धाय नमः। पुरुषोत्तमाय नमः। अधोक्षजाय नमः। नारसिंहाय नमः। अच्युताय नमः। जनार्दनाय नमः। उपेन्द्राय नमः। हरये नमः। श्री कृष्णाय नमः।। ( श्री कृष्ण परब्रह्मणे नमः) • उत्तिष्ठन्तु भूत पिशाचाः, ये ते भूमि भारकाः। ये तेषा मविरोधेन ब्रह्मकर्म समारभे।। प्राणानायम्य।।  ओं भूः। ओं भुवः। ओ सुवः। ओं महः। ओं जनः। ओं तपः। ओ सत्यम्।  ओं तत्सवितुर्वरेण्यं भर्गो देवस्य धीमहि। धियो योन प्रचोदयात्। ओमापो ज्योती रसोमृतं ब्रह्म भूर्भुवस्सुवरोम्।। ममोपात्त समस्त दुरितक्षय द्वारा श्री परमेश्वर मुद्दिश्य श्री परमेश्वर प्रीत्यर्थं शुभे शोभने मुहूर्ते, श्रीमहाविष्णो राज्ञया प्रवर्तमानस्य अद्य ब्रह्मणो द्वितीयपरार्धे, श्वेतवराह कल्पे, वैवस्वत मन्वन्तरे, कलियुगे, प्रथमपादे, जंबूद्वीपे, भरतवर्षे, भरतखण्डे, मेरो र्दक्षिण दिग्भागे श्रीशैलस्य . . . प्रदेशे, . . . नद्यो र्मध्यप्रदेशे, समस्त देवता गोब्राह्मण हरिहर सद्गुरु चरण सन्निधौ, अस्मिन् वर्तमान व्यावहारिक चान्द्रमानेन श्रीमत् . . नाम संवत्सरे, . . . अयने, ... ऋतौ, . . . मासे, . . . पक्षे, . . . तिथौ, . . . वासरे, . . . . नक्षत्रे, . . . . योगे, . . . करणे, एवंगुण विशेषण विशिष्टाया मस्यां शुभतिथौ श्री परमेश्वर मुद्दिश्य श्री परमेश्वर प्रीत्यर्थं, . . . गोत्रस्य, . . नक्षत्रे, ... राशौ जातस्य, ... नामधेयस्य, धर्मपत्नी समेतस्य, सकुटुंबस्य सपरिवारस्य, मम क्षेम स्थैर्य वीर्य विजय - अभय – आयु रारोग्य - ऐश्वर्य समृद्ध्यर्थं, धर्मार्थ काम मोक्ष चतुर्विध फलपुरुषार्थ सिद्ध्यर्थं, श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेत, श्री परमेश्वरमुद्दिश्य, श्री परमेश्वर प्रीत्यर्थं, श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेत श्री परमेश्वरस्य यावच्छक्ति ध्यान आवाहनादि षोडशोपचार पूजां शतरुद्रीय विधानेन करिष्ये।।  पञ्चायतन देवता स्थापन विधानम् • शम्भौ मध्यगते हरीन हरभू देव्यो, हरौ शङ्करे – भास्येनागसुता, रवौ हरि गणेशाजाम्बिका स्स्थापयेत्। देव्यां विष्णु हरेभवक्त्र रवयो, लम्बोदरेजेश्वरे – नार्य श्शङ्कर दिङ्मुखास्तु फलदा व्यस्तास्तु ते हानिदाः।।  महागणाधिपति प्रार्थनम् - • अभीप्सितार्थ सिद्ध्यर्थं पूजितो यस्सुरै रपि। सर्वविघ्नच्छिदे तस्मै गणाधिपतये नमः।।  ओं गणानां त्वा गणपति हवामहे ... सादनम्।।  ओं नमो व्रातपतये नमो गणपतये . . . . नमो नमः।।  कलश पूजा – श्री परमेश्वर पूजाङ्गत्वेन कलशाराधनं करिष्ये। कलशं गन्ध पुष्पाक्षतै रभ्यर्च्य। हस्तेनाच्छाद्य।। • कलशस्य मुखे विष्णु कंठे रुद्र स्समाश्रिताः। मूले तत्र स्थितो ब्रह्मा मध्ये मातृगणास्स्मृताः।। • कुक्षौ तु सागरा स्सर्वे सप्तद्वीपा वसुन्धरा। ऋग्वेदोथ यजुर्वेद स्सामवेदो ह्यथर्वणः।। • अङ्गैश्च सहिता स्सर्वे कलशांबु समाश्रिताः। आयान्तु देव पूजार्थं दुरितक्षय कारकाः।।  आ कलशेषु धावति पवित्रे परिषिच्यते। उक्थै र्यज्ञेषु वर्धते।।  आपोवा इद सर्वं विश्वा भूता न्याप प्राणा वा आप पशव आपोन्न मापोमृत माप स्सम्राडापो विराडाप स्स्वराडाप श्छंदास्यापो ज्योतीष्यापो यजूष्याप स्सत्य माप स्सर्वा देवता आपो भूर्भुव स्सुव राप ओम्।। • गङ्गे च यमुने कृष्णे गोदावरि सरस्वति। नर्मदे सिन्धु कावेरि जलेस्मिन् सन्निधिं कुरु।। आयान्तु श्री महागणाधिपति पूजार्थं दुरितक्षय कारकाः।।कलशोदकेन पूजा द्रव्याणि संप्रोक्ष्य, देवं, आत्मानं च संप्रोक्ष्य। शेषं विसृज्य। शङ्खे गन्ध पुष्पाक्षतान् निक्षिप्य, शङ्ख पूजां कृत्वा, पीठपूजां कृत्वा, षोडशोपचार पूजामारभेत।  ओं भूर्भुवस्सुवः। ओं तथ्सवितुर्वरेण्यं भर्गो देवस्य धीमहि। धियो यो न प्रचोदयात्।। इति गायत्र्या कलशोदकं त्रिवारमभिमन्त्र्य।। प्रणवेन द्वादशवार मभिमन्त्र्य।।  शङ्ख पूजा – (शङ्ख चक्र योनि सुरभि मुद्राः प्रदर्श्य। अस्त्रेण दश दिग्बन्धः। कूर्ममुद्रया कलशोदकं प्रच्छाद्य।) कलशोदकेन शङ्ख मापूर्य। शङ्खे गंध पुष्पाक्षतान् निक्षिप्य। तत श्शङ्ख पूजां करिष्ये।।  शङ्खपीठे - ब्रह्माणमावाहयामि।  शङ्खमध्ये - आदित्य मावाहयामि।  शङ्खहृदये - चन्द्र मावाहयामि।  शङ्खाग्रे - गंगां सरस्वतीं च आवाहयामि। शङ्खे हस्तं प्रसार्य।। • शङ्खे चंद्रार्क दैवत्ये कुक्षौ च वरुणं तथा। पृष्ठे प्रजापतिं विद्या दग्रे गङ्गां सरस्वतीम्।। • पृथिव्यां यानि तीर्थानि वासुदेवस्य चाज्ञया। शङ्खे तिष्ठन्ति सर्वाणि तस्माच्छङ्खं प्रपूजयेत्।। • त्वं पुरा सागरोत्पन्नो विष्णुना विधृत करे। पूजित स्सर्व देवैश्च पाञ्चजन्य नमोस्तुते।। • गर्भा दैत्यादि भूतानां विदीर्यन्ते सहस्रशः। तव नादेन पाताळे पाञ्चजन्य नमोस्तुते।। • दर्शने नापि शङ्खस्य स्पर्शनेन तु सर्वतः। विलयं यान्ति पापानि हिमव द्भास्करोदये।। • स्तुयाच्छङ्खं करे धृत्वा मन्त्रै रेभि स्तु वैष्णवैः। अनेन शङ्खोदकेन देवोपकरणानि संप्रोक्ष्य। पूजाद्रव्याणि संप्रोक्ष्य। देवं आत्मानं च संप्रोक्ष्य, पुनश्शङ्खं पूरयित्वा। तत पीठार्चनं कुर्यात्।।  पीठ पूजा - ओं आधार शक्त्यै नमः। मूल प्रकृत्यै नमः। मत्स्याय नमः। कूर्माय नमः। अनन्ताय नमः। शेषाय नमः। गरुडाय नमः। प्राग्द्वारे - द्वारश्रियै नमः। धात्रे नमः। विधात्रे नमः।। दक्षिण द्वारे - द्वारश्रियै नमः। चण्डाय नमः। प्रचण्डाय नमः।। पश्चिम द्वारे - द्वारश्रियै नमः। जयाय नमः। विजयाय नमः।। उत्तर द्वारे - द्वारश्रियै नमः। बलाय नमः। प्रबलाय नमः।। चिच्छक्त्यैनमः। मायाशक्त्यै नमः। गङ्गायै नमः। यमुनायै नमः। दिग्गजेभ्यो नमः। केसरेभ्यो नमः। तन्मध्ये श्वेत द्वीपाय नमः। श्वेत द्वीप मध्ये वेदिकायै नमः। वेदी मध्ये कल्पवृक्षाय नमः। कल्पवृक्ष स्याधस्ता द्रत्न सिंहासनाय नमः। तन्मध्ये - श्री विष्णु गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः।।  ध्यानम् - • आद्यायामित तेजसे श्रुतिपदै र्वेद्याय साध्याय ते विद्यानन्दमयात्मने त्रिजगत स्संरक्षणोद्योगिने। ध्येयायाखिल योगिभि स्सुरगणै र्गेयाय मायाविने सम्यक्ताण्डव सम्भ्रमाय जटिने सेयं नति श्शम्भवे।। • कैलासे कमनीय रत्नखचिते कल्पद्रुमूले स्थितं कर्पूरस्फटिकेन्दु सुन्दरतनुं कात्यायनी सेवितम्। गङ्गोत्तुङ्ग तरङ्ग रञ्जित जटाभारं कृपासागरं कण्ठालङ्कृत शेष भूषण ममुं मृत्युञ्जयं भावये।। • मृत्युञ्जयाय रुद्राय नीलकण्ठाय शम्भवे। अमृतेशाय शर्वाय महादेवाय ते नमः।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। ध्यानं समर्पयामि।।  आवाहनम् - • पार्वतीपति मीशानं शङ्करं श्री करं शुभम्। सच्चिदानन्द रूपं तं शिव मावाहयाम्यहम्।।  ओं नमस्ते रुद्र मन्यव उतो त इषवे नमः। नमस्ते अस्तु धन्वने बाहुभ्या मुत ते नमः।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। आवाहनं समर्पयामि।।  आसनम् - • कैलासवासिन् हे भर्ग हिमवद्गिरि संस्थित। वृषवाहन शम्भो ते मानसासन मर्पये।।  या त इषु श्शिवतमा शिवं बभूव ते धनुः। शिवा शरव्या या तव तया नो रुद्र मृडय।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। आसनं समर्पयामि।।  पाद्यम् - • यत्पाद सेवनेनैव जीवन्मुक्तो भवेन्नरः। तस्मै पाद्यं ददे शुद्धं स्वीकुरुष्व दयानिधे।।  या ते रुद्र शिवा तनू रघोरापापकाशिनी। तया न स्तनुवा शन्तमया गिरिशन्ताभि चाकशीहि।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। पाद्यं समर्पयामि।।  अर्घ्यम् - • समुपेतं शुद्ध मम्बु पत्रपुष्पै स्सुगन्धिभिः। हस्तेषु तस्य शर्वस्य प्रीत्यार्घ्यं प्रददा म्यहम्।।  यामिषु ङ्गिरिशन्त हस्ते बिभर्ष्यस्तवे। शिवा ङ्गिरित्र ताङ्कुरु मा हिसी पुरुष ञ्जगत्।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। अर्घ्यं समर्पयामि।।  आचमनीयम् - • ज्योतिर्लिङ्ग स्वरूपेण द्वादश क्षेत्र राजित। रुद्राय ते स्वर्णपात्रे दद आचमनीयकम्।।  शिवेन वचसा त्वा गिरिशाच्छा वदामसि। यथा न स्सर्व मिज्जग दयक्ष्म सुमना असत्।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। आचमनीयं समर्पयामि।।  मधुपर्कम् - • मध्वाज्य दधि संयुक्तं स्वर्णपात्रे प्रतिष्ठितम्। मधुपर्कं गृहाण त्वं महेश्वर नमोस्तुते।।  अध्यवोच दधिवक्ता प्रथमो दैव्यो भिषक्। अहीश्च सर्वा न्जम्भयन्2 थ्सर्वाश्च यातु धान्यः।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। मधुपर्कं समर्पयामि।। -------- अभिषेचन प्रकरणम्  मलापकर्षण स्नानम् -  हिरण्यवर्णा श्शुचय पावका यासु जात कश्यपो या स्विन्द्रः। अग्निँ या गर्भ न्दधिरे विरूपा स्तान आप श्श स्योना भवन्तु।। >यासा राजा वरुणो याति मध्ये सत्यानृते अवपश्य न्जनानाम्। मधुश्चुत श्शुचयो यापावका स्तान आप श्श स्योना भवन्तु।। >यासा न्देवा दिवि कृण्वन्ति भक्षँ या अन्तरिक्षे बहुधा भवन्ति। या पृथिवीं पय सोन्दन्ति शुक्रा स्तान आप श्श स्योना भवन्तु।। >शिवेन मा चक्षुषा पश्यताॾप श्शिवया तनुवोप स्पृशत त्वचं मे। सर्वाअग्नी रफ्सुषदो हुवे वो मयि वर्चो बल मोजो निधत्त।। >यदद स्संप्रयती रहा वनदताहते। तस्मादा नद्यो नाम स्थ ता वो नामानि सिन्धवः।। >यत्प्रेषिता वरुणेन ता श्शीभ समवल्गत। तदाप्नो दिन्द्रो वो यती स्तस्मा दापो अनु स्थन।। >अपकाम स्यन्दमाना अवीवरत वो हिकम्। इन्द्रो व श्शक्तिभि र्देवी स्तस्मा द्वार्णाम वो हितम्।। >एको देवो अप्यतिष्ठ थ्स्यन्दमाना यथावशम्। उदानिषु र्महीरिति तस्मा दुदक मुच्यते।। >आपो भद्रा घृतमि दाप आसु रग्नीषोमौ बिभ्र त्याप इत्ताः। तीव्रो रसो मधुपृचा मरङ्गम आ मा प्राणेन सह वर्चसा गन्न्। >आदित्पश्या म्युत वा शृणोम्या मा घोषो गच्छति वाङ्न आसाम्। मन्ये भेजानो अमृतस्य तर्‌‌हि हिरण्यवर्णा अतृपँ यदा वः।। >आपो हि ष्ठा मयोभुव स्ता न ऊर्जे दधातनः। महे रणाय चक्षसे।। >यो व श्शिवतमो रस स्तस्य भाजयतेह नः। उशती रिव मातरः।। >तस्मा अरङ्गमाम वो यस्य क्षयाय जिन्वथ। आपो जनयथा च नः। >दिवि श्रयस्वान्तरिक्षे यतस्व पृथिव्या सम्भव ब्रह्मवर्चसमसि ब्रह्ववर्चसाय त्वा।। >अपा ङ्ग्रहा न्गृह्णा त्येत द्वाव राजसूयँ यदेते ग्रहा स्सवोग्नि र्वरुणसवो राजसूय मग्निसव श्चित्य स्ताभ्या मेव सूयतेथो उभा वेव लोका वभि जयति यश्च राजसूये नेजानस्य यश्चाग्निचित आपोभव न्त्यापो वा अग्ने र्भ्रातृव्या यदपोग्ने रधस्ता दुपदधाति भ्रातृव्याभिभूत्यै भवत्यात्मना परास्य भ्रातृव्यो भवत्यमृतँ वा आप स्तस्मा दद्भि रवतन्ता मभि षिञ्चन्ति नार्ति मार्छति सर्वमायु रेति।। >पवमान स्सुवर्जनः। पवित्रेण विचर्‌षणिः। य पोता स पुनातु मा। >पुनन्तु मा देवजनाः। पुनन्तु मनवो धिया। पुनन्तु विश्व आयवः। >जातवेद पवित्रवत्। पवित्रेण पुनाहि मा। शुक्रेण देव दीद्यत्। अग्ने क्रत्वा क्रतू रनु।। >यत्ते पवित्र मर्चिषि। अग्ने विततमन्तरा। ब्रह्म तेन पुनीमहे। >उभाभ्या न्देवसवितः। पवित्रेण सवेन च। इदं ब्रह्म पुनीमहे। >वैश्वदेवी पुनती देव्यागात्। यस्यै बह्वी स्तनुवो वीतपृष्ठाः। तया मदन्त स्सध माद्येषु। वय स्याम पतयो रयीणाम्।। >वैश्वानरो रश्मिभि र्मा पुनातु। वात प्राणे नेषिरो मयोभूः। द्यावापृथिवी पयसा पयोभिः। ऋतावरी यज्ञिये मा पुनीताम्। >बृहद्भि स्सवितस्तृभिः। वर्‌षिष्ठै र्देव मन्मभिः। अग्ने दक्षै पुनाहि मा। >येन देवा अपुनत। येनापो दिव्यङ्कशः। तेन दिव्येन ब्रह्मणा। इदं ब्रह्म पुनीमहे। >य पावमानी रध्येति। ऋषिभि स्सम्भृत रसम्। सर्व स पूत मश्च्ञाति। स्वदितं मातरिश्वना। >पावमानी र्यो अध्येति। ऋषिभि स्संभृत रसम्। तस्मै सरस्वती दुहे। क्षीर सर्पि र्मधूदकम्। >पावमानी स्स्वस्त्ययनीः। सुदुघा हि पयस्वतीः। ऋषिभि स्सम्भृतो रसः। ब्राह्मणे ष्वमृत हितम्। >पावमानी र्दिशन्तु नः। इमँ लोक मथो अमुम्। कामा न्थ्समर्धयन्तु नः। देवी र्देवै स्समाभृताः। >पावमानी स्स्वस्त्ययनीः। सुदुघा हि घृतश्चुतः। ऋषिभि स्सम्भृतो रसः। ब्राह्मणे ष्वमृत हितम्। >येन देवा पवित्रेण। आत्मानं पुनते सदा। तेन सहस्रधारेण। पावमान्य पुनन्तु मा। >प्राजापत्यं पवित्रम्। शतोद्याम हिरण्मयम्। तेन ब्रह्मविदो वयम्। पूतं ब्रह्म पुनीमहे। >इन्द्र स्सुनीती सह मा पुनातु। सोम स्स्वस्त्या वरुण स्समीच्या। यमो राजा प्रमृणाभि पुनातु मा। जातवेदा मोर्जयन्त्या पुनातु।। >आपो वा इद सर्वँ विश्वा भूतान्याप प्राणा वा आप पशव आपोन्न मापोमृत माप स्सम्राडापो विराडाप स्स्वराडाप श्छन्दास्यापो ज्योतीष्यापो यजूष्याप स्सत्य माप स्सर्वा देवता आपो भूर्भुव स्सुव राप ओम्।। >अप प्रणयति। श्रद्धा वा आपः। श्रद्धामेवारभ्य प्रणीय प्र चरति। >अप प्रणयति। यज्ञो वा आपः। यज्ञमेवारभ्य प्रणीय प्र चरति। >अप प्रणयति। वज्रो वा आपः। वज्रमेव भ्रातृव्येभ्य प्रहृत्य प्रणीय प्र चरति। >अप प्रणयति। आपो वै रक्षोघ्नीः। रक्षसा मपहत्यै। >अप प्रणयति। आपो वै देवानां प्रियन्धाम। देवाना मेव प्रियन्धाम प्रणीय प्र चरति।। >अप प्रणयति। आपो वै सर्वा देवताः। देवता एवारभ्य प्रणीय प्र चरति।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। मलापकर्षण स्नानं समर्पयामि।।  पञ्चामृताभिषेचनम् -  आप्यायस्व समेतु ते विश्वतस्सोम वृष्णियम्। भवा वाजस्य सङ्गथे। क्षीरेण स्नपयामि। ततश्शुद्धोदकम्।  दधिक्राव्‌ण्णो अकारिष-ञ्जिष्णो.रश्वस्य वाजिनः। सुरभि नो मुखा कर.-त्प्र ण आयूषि तारिषत्। दध्ना स्नपयामि। ततश्शुद्धोदकम्।  शुक्रमसि ज्योतिरसि तेजोसि देवो वस्सवितोत्पुनात्वच्छिद्रेण पवित्रेण वसोस्सूर्यस्य रश्मिभिः। आज्येन स्नपयामि। तत.श्शुद्धोदकम्।  मधु वाता ऋतायते मधु क्षरन्ति सिन्धवः। माध्वीर्न.स्सन्त्वोषधीः। मधु नक्तमुतोषसि मधुम.त्पार्थिव रजः। मधु द्यौरस्तु नः पिता। मधुमान्नो वनस्पति.र्मधुमा अस्तु सूर्यः। माध्वी.र्गावो भवन्तु नः। मधुना स्नपयामि। ततश्शुद्धोदकम्।  त्वे~ क्रतु मपि वृञ्जन्ति विश्वे द्वि.र्यदेते त्रिर्भव.न्त्यूमाः। स्वादो.स्स्वादीय.स्स्वादुना सृजा समत ऊ षु मधु मधुनाभि योधि।। (ताश्शर्करा अभवन्तच्छर्कराणा शर्करत्वँ वज्रो वै शर्करा पशु.रग्नि.र्यच्छर्कराभि.रग्निं परिमिनोति वज्रेणैवास्मै पशून्परिगृह्णाति तस्मा.द्वज्रेण पशव परिगृहीता.स्तस्मात्स्थेया.नस्थेयसो नोपहरते।) शर्कराभि स्स्नपयामि। ततश्शुद्धोदकम्।  या फलिनी.र्या अफला अपुष्पा याश्च पुष्पिणीः। बृहस्पतिप्रसूता.स्ता नो मुञ्च.न्त्वहसः।। फलोदकेन स्नपयामि। तत श्शुद्धोदकम्।  गन्धद्वारां दुराधर्‌षां नित्यपुष्टां करीषिणीम्। ईश्वरी सर्वभूतानां तामिहोपह्वये श्रियम्। गन्धोदकेन स्नपयामि। तत श्शुद्धोदकम्।  त्र्यंबकँ यजामहे सुगन्धिं पुष्टिवर्धनम्। उर्वारुकमिव बन्धना.न्मृत्यो.र्मुक्षीय मामृतात्। (प्रसद्य भस्मना योनि.मपश्च पृथिवी.मग्ने। ससृज्य मातृभि.स्त्व.-ञ्ज्योतिष्मा.न्पुन.रासदः)। भस्मोदकेन स्नपयामि। ततश्शुद्धोदकम्।  सुमङ्गलीरियं वधू.रिमा समेत पश्यत। सौभाग्य.मस्यै दत्त्वायाथास्तँ विपरेतन। हरिद्रा, कुङ्कुमोदकै स्स्नपयामि। तत श्शुद्धोदकम्।  काण्डात्काण्डा.त्प्ररोहन्ती परुषपरुष परि। एवा नो दूर्वे प्रतनु सहस्रेण शतेन च। दूर्वोदकेन स्नपयामि। ततश्शुद्धोकम्।  आयने ते परायणे दूर्वा रोहन्तु पुष्पिणीः। ह्रदाश्च पुण्डरीकाणि समुद्रस्य गृहा इमे। पुष्पोदकै.रक्षतोदकै.स्स्नपयामि।।  अथ शुद्धोदक स्नानम् - रुद्र, चमक, पुरुष सूक्त, श्रीसूक्त, मन्युसूक्त, भूसूक्त, नीळासूक्त, दुर्गासूक्त, गणपतिसूक्त, गणपत्यथर्वशीर्ष, देव्यथर्वशीर्ष, नारायण सूक्त, अघमर्‌षण सूक्त, पवमानसूक्त, वारुण शतानुवाक, दशशान्ति, घोषशान्ति, साम्राज्यपट्टाभिषेचन मन्त्रैः, यथासंभव.मभिषिञ्चेत्। • तीर्थोदकै काञ्चन कुम्भसंस्थै – स्सुवासितै.र्देव कृपारसार्द्रैः। मयार्पितं स्नानविधिं गृहाण गङ्गाजटाजूट सदाशिवेश।।  असौ यस्ताम्रो अरुण उत बभ्रु स्सुमङ्गलः। ये चेमा रुद्रा अभितो दिक्षु श्रिता स्सहस्रशो वैषा हेड ईमहे।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। स्नानं समर्पयामि।। ----  वस्त्रम् - • दिग्वाससे गिरीशाय श्री कण्ठाय हनीयसे। कपर्दिनेर्पये तुभ्यं वासांसि परमात्मने।।  असौ योवसर्पति नीलग्रीवो विलोहितः। उतैन ङ्गोपा अदृश न्नदृश न्नुदहार्यः। उतैनँ विश्वा भूतानि स दृष्टो मृडयाति नः।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। वस्त्रं समर्पयामि।।  यज्ञोपवीतम् - • जगत्सूत्रात्म भूताय भक्त कल्पद्रुमाय ते। यज्ञोपवीतं सौवर्ण तन्तूद्भव महं ददे।।  नमो अस्तु नीलग्रीवाय सहस्राक्षाय मीढुषे।। अथो ये अस्य सत्वानोह न्तेभ्योकरन्नमः।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। यज्ञोपवीतं समर्पयामि।  गन्धः - • कैलासनाथ सर्वज्ञ गौरवर्णतनो विभो। पटीर मिश्रं श्री गन्धं प्रददाम्यह मीश ते।।  प्रमुञ्च धन्वन स्त्व मुभयो रार्त्नियो र्ज्याम्। याश्च ते हस्त इषव परा ता भगवो वप।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। गन्धं समर्पयामि।।  अक्षताः - • भक्ता यस्याक्षता नित्यं सर्वोपद्रव वर्जिताः। अमृत्युरोग पीडाश्च तस्मै रुद्राक्षतान् ददे।।  अवतत्य धनुस्त्व सहस्राक्ष शतेषुधे। निशीर्य शल्याना म्मुखा शिवो न स्सुमना भव।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। गन्धस्योपरि अलंकरणार्थं अक्षतान् समर्पयामि।।  आभरणानि - • शान्ताय शितिकण्ठाय वासुक्युरगहारिणे। रुद्राक्षमाला गाङ्गेय भूषणा न्यर्पये शिव।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। आभरणानि समर्पयामि।।  पुष्पम् - • पिपीलिकादि धात्रन्त सृष्टि स्स्पन्देपि न क्षमा। विना यस्यैव सङ्कल्पं प्रसूनं तेर्पये शिव।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। पुष्पं समर्पयामि। ---  अथाङ्गपूजा - शिवाय नमः - पादौ पूजयामि। > योगगम्याय नमः - जङ्घे पूजयामि। > प्रळयान्तकाय नमः - कटिं पूजयामि। > अमृतेश्वराय नमः - नाभिं पूजयामि। > गौरीदेहार्धधारिणे नमः - हृदयं पूजयामि। > शशिशेखराय नमः - स्तनौ पूजयामि। > सहस्रबाहवे नमः - बाहू पूजयामि। > नीलकण्ठाय नमः - कण्ठं पूजयामि। > अम्बिकानाथाय नमः - मुखं पूजयामि। > त्रिलोकीप्रभवे नमः - नासिकां पूजयामि। > सोमसूर्याग्निनेत्राय नमः - नेत्रे पूजयामि। > धर्मपरायणाय नमः - श्रोत्रे पूजयामि। > प्रणतार्तिहराय नमः - ललाटं पूजयामि। > कैलासनाथाय नमः - शिर पूजयामि। > सच्चिदान्दाय नमः - सर्वाण्यङ्गानि पूयामि। अयुत, सहस्र, त्रिशत, शतनामादिभिः यथा शक्ति संपूजयेत्। --- रुद्र त्रिशत नामार्चनम् 1.नमो हिरण्य बाहवे नमः। 2. सेनान्ये नमः। 3. दिशाञ्च पतये नमः । 4. नमो वृक्षेभ्यो नमः। 5. हरिकेशेभ्यो नमः । 6. पशूनां पतये नमः। 7. नम स्सस्पिञ्जराय नमः। 8. त्विषीमते नमः। 9. पथीनां पतये नमः। 10. नमो बभ्लुशाय नमः। 11. विव्याधिने नमः। 12. अन्नानां पतये नमः। 13. नमो हरिकेशाय नमः। 14. उपवीतिने नमः। 15. पुष्टानां पतये नमः। 16. नमो भवस्य हेत्यै नमः। 17. जगतां पतये नमः। 18. नमो रुद्राय नमः। 19. आतताविने नमः। 20. क्षेत्राणां पतये नमः। 21. नम स्सूताय नमः। 22. अहन्त्याय नमः। 23. वनानां पतये नमः। 24. नमो रोहिताय नमः। 25. स्थपतये नमः। 26. वृक्षाणां पतये नमः। 27. नमो मन्त्रिणे नमः। 28. वाणिजाय नमः । 29. कक्षाणां पतये नमः। 30. नमो भुवन्तये नमः । 31. वारिवस्कृताय नमः। 32. ओषधीनां पतये नमः। 33. नम उच्चैर्घोषाय नमः। 34. आक्रन्दयते नमः। 35. पत्तीनां पतये नमः। 36. नमः कृथ्स्नवीताय नमः। 37. धावते नमः। 38. सत्वनां पतये नमः। 39. नम स्सहमानाय नमः। 40. निव्याधिने नमः । 41. आव्याधिनीनां पतये नमः। 42. नम ककुभाय नमः। 43. निषङ्गिणे नमः। 44. स्तेनानां पतये नमः। 45. नमो निषङ्गिणे नमः। 46. इषुधिमते नमः। 47. तस्कराणां पतये नमः। 48. नमो वञ्चते नमः। 49. परिवञ्चते नमः। 50. स्तायूनां पतये नमः । 51. नमो निचेरवे नमः। 52. परिचराय नमः। 53. अरण्यानां पतये नमः। 54. नमस्सृकाविभ्यो नमः। 55. जिघासद्भ्यो नमः। 56. मुष्णतां पतये नमः। 57. नमोसिमद्भ्यो नमः। 58. नक्तञ्चरद्भ्यो नमः। 59. प्रकृन्तानां पतये नमः। 60. नम उष्णीषिणे नमः। 61. गिरिचराय नमः। 62. कुलुञ्चानां पतये नमः। 63. नम इषुमद्भ्यो नमः। 64. धन्वाविभ्यश्च नमः। 65. वो नमः। 66. नम आतन्वानेभ्यो नमः। 67. प्रतिदधानेभ्यश्च नमः। 68. वो नमः। 69. नम आयच्छद्भ्यो नमः। 70. विसृजद्भ्यश्च नमः। 71. वो नमः। 72. नमोस्यद्भ्यो नमः। 73. विध्यद्भ्यश्चनमः। 74. वो नमः। 75. नम आसीनेभ्यो नमः। 76. शयानेभ्यश्च नमः। 77. वो नमः। 78. नम स्स्वपद्भ्यो नमः। 79. जाग्रद्भ्यश्च नमः। 80. वो नमः। 81. नम स्तिष्ठद्भ्यो नमः। 82. धावद्भ्यश्च नमः। 83. वो नमः । 84. नम स्सभाभ्यो नमः। 85. सभापतिभ्यश्च नमः। 86. वो नमः। 87. नमो अश्वेभ्यो नमः। 88. अश्वपतिभ्यश्च नमः। 89. वो नमः। 90. नम आव्याधिनीभ्यो नमः। 91. विविध्यन्तीभ्यश्च नमः। 92. वो नमः। 93. नम उगणाभ्यो नमः। 94. तृहतीभ्यश्च नमः। 95. वो नमः। 96. नमो गृथ्सेभ्यो नमः। 97. गृथ्सपतिभ्यश्च नमः। 98. वो नमः । 99. नमो व्रातेभ्यो नमः। 100. व्रातपतिभ्यश्च नमः। 101. वो नमः। 102. नमो गणेभ्यो नमः। 103. गणपतिभ्यश्च नमः। 104. वो नमः। 105. नमो विरूपेभ्यो नमः। 106. विश्वरूपेभ्यश्च नमः। 107. वो नमः। 108. नमो महद्भ्यो नमः। 109. क्षुल्लकेभ्यश्च नमः। 110. वो नमः। 111. नमो रथिभ्यो नमः। 112. अरथेभ्यश्च नमः। 113. वो नमः। 114. नमो रथेभ्यो नमः। 115. रथपतिभ्यश्च नमः। 116. वो नमः। 117. नम स्सेनाभ्यो नमः। 118. सेनानिभ्यश्च नमः। 119. वो नमः। 120. नमः~क्षतृभ्यो नमः। 121. सङ्ग्रहीतृभ्यश्च नमः। 122. वो नमः। 123. नम स्तक्षभ्यो नमः। 124. रथकारेभ्यश्च नमः। 125. वो नमः। 126. नमः कुलालेभ्यो नमः। 127. कर्मारेभ्यश्च नमः। 128. वो नमः। 129. नमः पुञ्जिष्टेभ्यो नमः। 130. निषादेभ्यश्च नमः। 131. वो नमः। 132. नम इषुकृद्भ्यो नमः। 133. धन्वकृद्भ्यश्च नमः। 134. वो नमः। 135. नमो मृगयुभ्यो नमः। 136. श्वनिभ्यश्च नमः। 137. वो नमः। 138. नम श्श्वभ्यो नमः। 139. श्वपतिभ्यश्च नमः। 140. वो नमः। 141. नमो भवाय च नमः। 142. रुद्राय च नमः। 143. नम श्शर्वाय च नमः। 144. पशुपतये च नमः। 145. नमो नीलग्रीवाय च नमः। 146. शितिकण्ठाय च नमः। 147. नम कपर्दिने च नमः। 148. व्युप्तकेशाय च नमः। 149.नमस्सहस्राक्षाय च नमः। 150. शतधन्वने च नमः। 151. नमो गिरिशाय च नमः। 152. शिपिविष्टाय च नमः। 153.नमोमीढुष्टमाय च नमः। 154. इषुमते च नमः। 155. नमो ह्रस्वाय च नमः। 156. वामनाय च नमः। 157. नमो बृहते च नमः। 158. वर्‌षीयसे च नमः। 159. नमो वृद्धाय च नमः। 160. संवृद्ध्वने च नमः। 161. नमो अग्रियाय च नमः। 162. प्रथमाय च नमः। 163. नम आशवे च नमः। 164. अजिराय च नमः। 165. नम श्शीघ्रियाय च नमः। 166. शीभ्याय च नमः। 167. नम ऊर्म्याय च नमः। 168. अवस्वन्याय च नमः। 169.नम स्स्रोतस्याय च नमः। 170. द्वीप्याय च नमः । 171. नमो ज्येष्ठाय च नमः। 172. कनिष्ठाय च नमः। 173.नम पूर्वजाय च नमः। 174. अपरजाय च नमः। 175.नमो मध्यमाय च नमः। 176. अपगल्भाय च नमः। 177. नमो जघन्याय च नमः। 178. बुध्नियाय च नमः। 179. नम स्सोभ्याय च नमः। 180. प्रतिसर्याय च नमः। 181.नमो याम्याय च नमः। 182. क्षेम्याय च नमः। 183. नम उर्वर्याय च नमः। 184. खल्याय च नमः। 185. नम श्ल्शोक्याय च नमः। 186. अवसान्याय च नमः। 187. नमो वन्याय च नमः। 188. कक्ष्याय च नमः। 189. नम श्श्रवाय च नमः। 190. प्रतिश्रवाय च नमः। 191. नम आशुषेणाय च नमः। 192. आशुरथाय च नमः। 193. नम श्शूराय च नमः। 194. अवभिन्दते च नमः। 195. नमो वर्मिणे च नमः। 196. वरूथिने च नमः । 197. नमो बिल्मिने च नमः। 198. कवचिने च नमः। 199. नम श्श्रुताय च नमः। 200. श्रुतसेनाय च नमः । 201.नमो दुन्दुभ्याय च नमः। 202. आहनन्याय च नमः। 203. नमो धृष्णवे च नमः। 204. प्रमृशाय च नमः। 205. नमो दूताय च नमः। 206. प्रहिताय च नमः। 207. नमो निषङ्गिणे च नमः। 208. इषुधिमते च नमः। 209. नमस्तीक्‌ष्णेषवे च नमः। 210. आयुधिने च नमः। 211.नम स्स्वायुधाय च नमः। 212. सुधन्वने च नमः। 213. नम स्स्रुत्याय च नमः। 214. पथ्याय च नमः। 215. नम काट्याय च नमः। 216. नीप्याय च नमः। 217. नम स्सूद्याय च नमः। 218. सरस्याय च नमः। 219. नमो नाद्याय च नमः। 220. वैशन्ताय च नमः। 221. नम कूप्याय च नमः। 222. अवट्याय च नमः। 223. नमो वर्ष्याय च नमः। 224. अवर्ष्याय च नमः। 225. नमो मेघ्याय च नमः। 226. विद्युत्याय च नमः। 227. नम ईद्ध्रियाय च नमः। 228. आतप्याय च नमः। 229. नमो वात्याय च नमः। 230. रेष्मियाय च नमः। 231. नमो वास्तव्याय च नमः। 232. वास्तुपाय च नमः। 233. नम स्सोमाय च नमः। 234. रुद्राय च नमः। 235. नम स्ताम्राय च नमः। 236. अरुणाय च नमः। 237. नम श्शङ्गाय च नमः। 238. पशुपतये च नमः। 239. नम उग्राय च नमः। 240. भीमाय च नमः। 241. नमो अग्रेवधाय च नमः। 242. दूरेवधाय च नमः। 243. नमो हन्त्रे च नमः। 244. हनीयसे च नमः। 245. नमो वृक्षेभ्यो नमः। 246. हरिकेशेभ्यो नमः। 247. नम स्ताराय नमः। 248. नम श्शम्भवे च नमः। 249. मयोभवे च नमः। 250. नमश्शङ्कराय च नमः। 251. मयस्कराय च नमः। 252. नम श्शिवाय च नमः। 253. शिवतराय च नमः। 254. नम स्तीर्थ्याय च नमः। 255. कूल्याय च नमः। 256. नम पार्याय च नमः। 257. अवार्याय च नमः। 258.नम प्रतरणाय च नमः। 259. उत्तरणाय च नमः। 260. नम आतार्याय च नमः। 261. आलाद्याय च नमः। 262. नम श्शष्प्याय च नमः। 263. फेन्याय च नमः। 264. नम स्सिकत्याय च नमः। 265. प्रवाह्याय च नमः। 266. नम इरिण्याय च नमः। 267. प्रपथ्याय च नमः। 268.नम किशिलाय च नमः। 269. क्षयणाय च नमः। 270. नम कपर्दिने च नमः। 271. पुलस्तये च नमः। 272. नमो गोष्ठ्याय च नमः। 273. गृह्याय च नमः। 274. नम स्तल्प्याय च नमः। 275. गेह्याय च नमः। 276. नम काट्याय च नमः। 277. गह्वरेष्ठाय च नमः। 278.नमो ह्रदय्याय च नमः। 279. निवेष्प्याय च नमः। 280. नमपा सव्याय च नमः। 281. रजस्याय च नमः। 282. नम श्शुष्क्याय च नमः। 283. हरित्याय च नमः। 284. नमो लोप्याय च नमः। 285. उलप्याय च नमः । 286. नम ऊर्व्याय च नमः। 287. सूर्म्याय च नमः। 288. नम पर्ण्याय च नमः। 289. पर्णशद्याय च नमः। 290. नमोपगुरमाणाय च नमः। 291. अभिघ्नते च नमः। 292. नम आक्खिदते च नमः। 293. प्रक्खिदते च नमः। 294. नमो वो नमः । 295. किरिकेभ्यो नमः। 296.देवानाहृदयेभ्यो नमः। 297. नमो विक्षीणकेभ्यो नमः। 298. नमो विचिन्वत्केभ्यो नमः। 299. नम आनिर्‌हतेभ्यो नमः । 300. नम आमीवत्केभ्यो नमः । ।।रुद्रत्रिशति नामार्चनम् समाप्तम्।। ---- अथ शिवाष्टोत्तर शतनामावलिः 1. शिवाय नमः 2. महेश्वराय नमः 3. शम्भवे नमः 4. पिनाकिने नमः 5. शशि शेखराय नमः 6. वामदेवाय नमः 7. विरूपाक्षाय नमः 8. कपर्दिने नमः 9. नील लोहिताय नमः 10. शङ्कराय नमः 11. शूलपाणये नमः 12. खट्वाङ्गिने नमः 13. विष्णु वल्लभाय नमः 14. शिपिविष्टाय नमः 15. अंबिका नाथाय नमः 16. श्रीकण्ठाय नमः 17. भक्तवत्सलाय नमः 18. भवाय नमः 19. शर्वाय नमः 20. त्रिलोकेशाय नमः 21. शितिकण्ठाय नमः 22. शिवाप्रियाय नमः 23. उग्राय नमः 24. कपालिने नमः 25. कामारये नमः 26. अन्धकासुर सूदनाय नमः 27. गङ्गाधराय नमः 28. ललाटाक्षाय नमः 29. कालकालाय नमः 30. कृपानिधये नमः 31. भीमाय नमः 32. परशु हस्ताय नमः 33. मृगपाणये नमः 34. जटाधराय नमः 35. कैलासवासिने नमः 36. कवचिने नमः 37. कठोराय नमः 38. त्रिपुरान्तकाय नमः 39. वृषाङ्काय नमः 40. वृषभारूढाय नमः 41. भस्मोद्धूळित विग्रहाय नमः 42. सामप्रियाय नमः 43. स्वर मयाय नमः 44. त्रयी मूर्तये नमः 45. अनीश्वराय नमः 46. सर्वज्ञाय नमः 47. परमात्मने नमः 48. सोमसूर्याग्नि लोचनाय नमः 49. हविषे नमः 50. यज्ञ मयाय नमः 51. सोमाय नमः 52. पञ्चवक्त्राय नमः 53. सदा शिवाय नमः 54. विश्वेश्वराय नमः 55. वीर भद्राय नमः 56. गण नाथाय नमः 57. प्रजा पतये नमः 58. हिरण्य रेतसे नमः 59. दुर्धर्षाय नमः 60. गिरीशाय नमः 61. गिरिशाय नमः 62. अनघाय नमः 63. भुजङ्ग भूषणाय नमः 64. भर्गाय नमः 65. गिरि धन्वने नमः 66. गिरि प्रियाय नमः 67. कृत्ति वाससे नमः 68. पुरारातये नमः 69. भगवते नमः 70. प्रमथाधिपाय नमः 71. मृत्युञ्जयाय नमः 72. सूक्ष्मतनवे नमः 73. जगद्व्यापिने नमः 74. जगद्गुरवे नमः 75. व्योमकेशाय नमः 76. महासेन जनकाय नमः 77. चारु विक्रमाय नमः 78. रुद्राय नमः 79. भूत पतये नमः 80. स्थाणवे नमः 81. अहिर्बुध्न्याय नमः 82. दिगंबराय नमः 83. अष्ट मूर्तये नमः 84. अनेकात्मने नमः 85. सात्त्विकाय नमः 86. शुद्ध विग्रहाय नमः 87. शाश्वताय नमः 88. खण्ड परशवे नमः 89. अजाय नमः 90. पाश विमोचकाय नमः 91. मृडाय नमः 92. पशु पतये नमः 93. देवाय नमः 94. महा देवाय नमः 95. अव्ययाय नमः 96. हरये नमः 97. भगनेत्र भिदे नमः 98. अव्यक्ताय नमः 99. दक्षाध्वरहराय नमः 100. हराय नमः 101. पूष दन्तभिदे नमः 102. अव्यग्राय नमः 103. सहस्राक्षाय नमः 104. सहस्रपदे नमः 105. अपवर्ग प्रदाय नमः 106. अनन्ताय नमः 107. तारकाय नमः 108. ओं परमेश्वराय नमः इति श्री शिवाष्टोत्तर शतनाम पूजां समर्पयामि ----  निधनपतये नमः। निधनपतान्तिकाय नमः।  ऊर्ध्वाय नमः। ऊर्ध्व लिङ्गाय नमः।  हिरण्याय नमः। हिरण्य लिङ्गाय नमः।  सुवर्णाय नमः। सुवर्ण लिङ्गाय नमः।  दिव्याय नमः। दिव्य लिङ्गाय नमः।  भवाय नमः। भव लिङ्गाय नमः।  शर्वाय नमः। शर्व लिङ्गाय नमः।  शिवाय नमः। शिव लिङ्गाय नमः।  ज्वलाय नमः। ज्वल लिङ्गायनमः।  आत्माय नमः। आत्म लिङ्गाय नमः।  परमाय नमः। परम लिङ्गाय नमः।  एतथ्सोमस्य सूर्यस्य सर्वलिङ्ग स्थापयति पाणिमन्त्रं पवित्रम्।। ---  भवाय देवाय नमः। शर्वाय देवाय नमः। ईशानाय देवाय नमः। पशुपतये देवाय नमः। रुद्राय देवाय नमः। उग्राय देवाय नमः। भीमाय देवाय नमः। महते देवाय नमः।  भवस्य देवस्य पत्न्यै नमः। शर्वस्य देवस्य पत्न्यै नमः। ईशानस्य देवस्य पत्न्यै नमः। पशुपते र्देवस्य पत्न्यै नमः। रुद्रस्य देवस्य पत्न्यै नमः। उग्रस्य देवस्य पत्न्यै नमः। भीमस्य देवस्य पत्न्यै नमः। महतो देवस्य पत्न्यै नमः।। ----- श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। नामपूजां समर्पयामि।।  धूपः - • वासनाकृत संक्लेश इयर्त्यार्तिं क्षणादपि। स्मृते र्यस्य महेशं तं धूप माघ्रापया म्यहम्।।  विज्य न्धनु कपर्दिनो विशल्यो बाणवा उत। अनेश न्नस्येषव आभु रस्य निषङ्गथिः।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। धूप माघ्रापयामि।।  दीपः - • समस्त जीविषु ज्ञान - ज्योतीरूपे विभाति यः। शिवाय दीपं तस्मै ते दर्शयामि मुदा प्रभो।।  या ते हेति र्मीढुष्टम हस्ते बभूव ते धनुः। तयास्मान् विश्वत स्त्व मयक्ष्मया परिब्भुज।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। दीपं दर्शयामि।  नैवेद्यम् - • जाठराग्नि स्वरूपेण प्राणिदेह स्थितो हि यः। प्राणादि वायु संयुक्त – स्तस्मै नैवेद्य मर्पये।।  नमस्ते अस्त्वायुधायानातताय धृष्णवे। उभाभ्या मुतते नमो बाहुभ्या न्तव धन्वने।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय समेताय श्री परमेश्वराय नमः। नैवेद्यं निवेदयामि।  ताम्बूलम् - • गौरीजाने सुपत्नीक जगज्जनक ईड्यसे। त्रिजगद्गृहिणे तस्मै ताम्बूलं ते ददे शिव।।  परि ते धन्वनो हेति रस्मा न्वृणक्तु विश्वतः। अथो य इषुधि स्तवारे अस्म न्निधेहि तम्।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। ताम्बूलं समर्पयामि।।  नीराजनम् - • घृतवर्ति सहस्राणा मारार्तिकमिदं शुभम्। कर्पूरेण समायुक्त मीशानाय ददे मुदा।। • कर्पूरगौरं करुणावतारं संसारपारं भुजगेन्द्रहारम्। सदा वसन्तं हृदयारविन्दे भवं भवानीसहितं नमामि।।  नमस्ते अस्तु भगवन् विश्वेश्वराय महादेवाय त्र्यम्बकाय त्रिपुरान्तकाय त्रिकाग्निकालाय कालाग्निरुद्राय नीलकण्ठाय मृत्युञ्जयाय सर्वेश्वराय सदाशिवाय श्रीमन्महादेवाय नमः।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। आनन्द कर्पूर मङ्गळ नीराजनं दर्शयामि। नीराजनानन्तरं शुद्धाचमनीयं समर्पयामि। रक्षां गृह्णामि। (हर नम पार्वतीपतये हरहर महादेव।।)  मन्त्र पुष्पम् - • त्रयी मन्त्रा अपि स्थाणोः परमेशस्य कीर्तने। कुण्ठा यस्य स्तुतौ तस्मै नमउक्तिं विधेम ते।। • यत्पञ्चाक्षर मन्त्रात् सं – तार्यन्ते भक्तकोटयः। तस्मै शिवाय साम्बाय मन्त्रपुष्पं समर्पये।।  द्रापे अन्धसस्पते दरिद्र न्नीललोहित। एषां पुरुषाणा मेषां पशूनां मा भे र्मारो मो एषां किञ्चनाममत्।।  या ते रुद्र शिवा तनू श्शिवा विश्वाहभेषजी। शिवा रुद्रस्य भेषजी तया नो मृड जीवसे।।  इमा रुद्राय तवसे कपर्दिने क्षयद्वीराय प्रभरामहे मतिम्।यथा नश्शमस द्द्विपदे चतुष्पदे विश्वं पुष्ट ङ्ग्रामे अस्मि (21) न्ननातुरम्।  मृडा नो रुद्रोत नो मयस्कृधि क्षयद्वीराय नमसा विधेम ते। यच्छञ्च यो श्च मनु रायजे पिता तदश्याम तव रुद्र प्रणीतौ।।  मा नो महान्त मुत मा नो अर्भकं मा न उक्षन्त मुत मा न उक्षितम्। मा नो वधी पितरं मोत मातरं प्रिया मा न स्तनुवो (22) रुद्र रीरिषः।।  मा न स्तोके तनये मा न आयुषि मा नो गोषु मा नो अश्वेषु रीरिषः। वीरा न्मा नो रुद्र भामितो वधीर्‌ हविष्मन्तो नमसा विधेम ते।।  आरात्ते गोघ्न उत पूरुषघ्ने क्षयद्वीराय सुम्न मस्मे ते अस्तु। रक्षा च नो अधि च देव ब्रूह्यधा च न श्शर्म यच्छ द्विबर्‌हाः।।  स्तुहि (23) श्रुत ङ्गर्तसदं युवानं मृगन्न भीम मुपहत्नु मुग्रम्। मृडा जरित्रे रुद्र स्तवानो अन्यं ते अस्म न्नि वपन्तु सेनाः।।  परि णो रुद्रस्य हेति र्वृणक्तु परि त्वेषस्य दुर्मति रघायोः। अव स्थिरा मघवद्भ्य स्तनुष्व मीढ्व स्तोकाय तनयाय मृडय।।  मीढुष्टम शिवतम शिवो न स्सुमना भव। परमे वृक्ष आयुध न्निधाय कृत्तिं वसान आचर पिनाकं (24) बिभ्र दागहि।।  विकिरिद विलोहित नमस्ते अस्तु भगवः। यास्ते सहस्र हेतयोन्य मस्मन्नि वपन्तु ताः।।  सहस्राणि सहस्रधा बाहुवो स्तव हेतयः। तासा मीशानो भगव पराचीना मुखा कृधि।। (25) श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। मन्त्रपुष्पं समर्पयामि।।  प्रदक्षिणम् - • जगत्रयस्थ क्षेत्राणां प्रदक्षिणफलं सुखम्। यत्प्रदक्षिण मात्रेण लेभे क्षिप्रं गजाननः।। • तं शङ्करं भवहरं बम्भ्रमी म्यभितो मुदा। तेन मे सञ्चितं पापं नाशमेतु कृतार्थिनः।। • यानि कानि च पापानि जन्मान्तरकृतानि च। तानि तानि प्रणश्यन्ति प्रदक्षिणपदेपदे। पापोहं पापकर्माहं पापात्मा पापसम्भवः। त्राहि मां कृपया देव शरणागतवत्सल।। अन्यथा शरणं नास्ति त्वमेव शरणं मम। तस्मात् कारुण्यभावेन रक्षरक्ष महेश्वर।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। प्रदक्षिणं समर्पयामि।।  नमस्कारः – • यत्पादपद्म ममरा निजमूर्ध कౢप्त – सद्रत्न वन्मकुट कोटिभि रानमन्ति। तं स्वाङ्घ्रिलग्न जनतार्ति हरं दयाळुं - श्री शङ्करं भयहरं शिरसा नमामि।।  1. सहस्राणि सहस्रशो ये रुद्रा अधि भूम्याम्। तेषा सहस्रयोजनेव धन्वानि तन्मसि।। नमस्कारं समर्पयामि।।  2. अस्मि न्मह त्यर्णवेन्तरिक्षे भवा अधि। तेषा सहस्रयोजनेव धन्वानि तन्मसि।। नमस्कारं समर्पयामि।।  3. नीलग्रीवा श्शितिकण्ठा श्शर्वा अधः ~ क्षमाचराः। तेषा सहस्रयोजनेव धन्वानि तन्मसि।। नमस्कारं समर्पयामि।।  4. नीलग्रीवा श्शितिकण्ठा दिव रुद्रा उपश्रिताः। तेषा सहस्रयोजनेव धन्वानि तन्मसि।। नमस्कारं समर्पयामि।।  5. ये वृक्षेषु सस्पिञ्जरा नीलग्रीवा विलोहिताः। तेषा सहस्रयोजनेव धन्वानि तन्मसि।। नमस्कारं समर्पयामि।।  6. ये भूताना मधिपतयो विशिखास कपर्दिनः। तेषा सहस्रयोजनेव धन्वानि तन्मसि।। नमस्कारं समर्पयामि।।  7. ये अन्नेषु विविध्यन्ति पात्रेषु पिबतो जनान्। तेषा सहस्रयोजनेव धन्वानि तन्मसि।। नमस्कारं समर्पयामि।।  8. ये पथां पथिरक्षय ऐलबृदा यव्युधः। तेषा सहस्रयोजनेव धन्वानि तन्मसि।। नमस्कारं समर्पयामि।।  9. ये तीर्थानि प्रचरन्ति सृकावन्तो निषङ्गिणः। तेषा सहस्रयोजनेव धन्वानि तन्मसि।। नमस्कारं समर्पयामि।।  10. य एतावन्तश्च भूयासश्च दिशो रुद्रा वितस्थिरे। तेषा सहस्रयोजनेव धन्वानि तन्मसि।। नमस्कारं समर्पयामि।।  11. नमो रुद्रेभ्यो ये पृथिव्यां येषा मन्न मिषव स्तेभ्यो दश प्राची र्दश दक्षिणा दश प्रतीची र्दशोदीची र्दशोर्ध्वा स्तेभ्यो नम स्ते नो मृडयन्तु ते यन्द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तं वो जम्भे दधामि।।  12. नमो रुद्रेभ्यो येन्तरिक्षे येषाँ वात इषव स्तेभ्यो दश प्राची र्दश दक्षिणा दश प्रतीची र्दशोदीची र्दशोर्ध्वा स्तेभ्यो नम स्ते नो मृडयन्तु ते यन्द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तं वो जम्भे दधामि।।  13. नमो रुद्रेभ्यो ये दिवि येषां वर्‌ष मिषव स्तेभ्यो दश प्राची र्दश दक्षिणा दश प्रतीची र्दशोदीची र्दशोर्ध्वा स्तेभ्यो नम स्ते नो मृडयन्तु ते यन्द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तं वो जम्भे दधामि।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। नमस्कारान् समर्पयामि।।  प्रार्थनम् - • अन्यथा शरणं नास्ति त्वमेव शरणं मम। तस्मात्कारुण्य भावेन रक्षरक्ष महेश्वर।। • आत्मा त्वं गिरिजा मति स्सहचरा प्राणा श्शरीरं गृहं पूजा ते विषयोपभोग रचना निद्रा समाधिस्थितिः। सञ्चार पदयो प्रदक्षिण विधि स्स्तोत्राणि सर्वा गिरो यद्य त्कर्म करोमि तत्तदखिलं शम्भो तवाराधनम्।। • करचरण कृतँ वा कायजं कर्णजँ वा - श्रवण नयनजँ वा मानसँ वापराधम्। विहित मविहितँ वा सर्वमेतत्क्षमस्व - जय जय श्रीमहादेव शम्भो।। • त्र्यम्बक महादेव त्राहिमां शरणागतम्। जन्ममृत्यु जरारोगैः पीडितं कर्मबन्धनैः।। • तावकस्त्वद्गत प्राण – स्त्वच्चितोहं सदा मृड। अपमृत्यु भयं हृत्वा ममायु र्वर्धय प्रभो।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेताय श्री परमेश्वराय नमः। प्रार्थनं समर्पयामि।।  तर्पणम् - भवन्देव न्तर्पयामि। शर्वन्देव न्तर्पयामि। ईशान न्देव न्तर्पयामि। पशुपति न्देव न्तर्पयामि। रुद्र न्देव न्तर्पयामि। उग्र न्देव न्तर्पयामि। भीम न्देव न्तर्पयामि। महान्त न्देव न्तर्पयामि। भवस्य देवस्य पत्नी न्तर्पयामि। शर्वस्य देवस्य पत्नी न्तर्पयामि। ईशानस्य देवस्य पत्नी न्तर्पयामि। पशुपतेर्देवस्य पत्नी न्तर्पयामि। रुद्रस्य देवस्य पत्नी न्तर्पयामि। उग्रस्य देवस्य पत्नी न्तर्पयामि। भीमस्य देवस्य पत्नी न्तर्पयामि। महतो देवस्य पत्नी न्तर्पयामि। • यस्यस्मृत्या च . . . . . . . . . . . . . . तमच्युतम्। • मन्त्रहीनं क्रियाहीनं . . . . तदस्तुते। अनया पूजया भगवान् सर्वात्मकः, श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेतः श्री परमेश्वर स्सुप्रीणातु।। एतत्फलं सर्वं श्री परमेश्वरार्पण मस्तु।। मध्ये स्वर वर्ण ध्यान नियम लोप प्रायश्चित्तार्थं नामत्रयजपं करिष्ये।।  अच्युताय नमः। अनन्ताय नमः। गोविन्दाय नमः।  अच्युताय नमः। अनन्ताय नमः। गोविन्दाय नमः।  अच्युतान्त गोविन्देभ्यो नमः।। • कायेन वाचा मनसेन्द्रियैर्वा बुद्ध्यात्मना वा प्रकृते स्स्वभावात्। करोमि यद्यत्सकलं परस्मै नारायणायेति समर्पयामि।। • यदक्षर पदभ्रष्टं मात्राहीन न्तु यद्भवेत्। तत्सर्वं क्षम्यतां देव नारायण नमोस्तुते।।  आभि र्गीर्भि र्यदतोन ऊन माप्यायय हरिवो वर्धमानः। यदा स्तोतृभ्यो महि गोत्रा रुजासि भूयिष्ठभाजो अध ते स्याम।  ब्रह्म प्रावादिष्म तन्नो मा हासीत्। ओं शान्ति श्शान्ति श्शान्तिः।  यो वेदादौ स्वर प्रोक्तो वेदान्ते च प्रतिष्ठितः। तस्य प्रकृति लीनस्य य पर स्स महेश्वरः।।  सहस्र परमा देवी शतमूला शताङ्कुरा। सर्व हरतु मे पाप न्दूर्वा दुस्स्वप्न नाशिनी।  काण्डात्काण्डा त्प्ररोहन्ती परुष परुष परि। एवा नो दूर्वे प्रतनु सहस्रेण शतेन च। या शतेन प्रतनोषि सहस्रेण विरोहसि। तस्यास्ते देवीष्टके विधेम हविषा वयम्।  अश्वक्रान्ते रथक्रान्ते विष्णुक्रान्ते वसुन्धरा। शिरसा धारयिष्यामि रक्षस्व मां पदे पदे।। श्री विष्णु सूर्य गणपत्यंबिका समेतस्य श्री परमेश्वरस्य प्रसादं शिरसा गृह्णामि।  शङ्खोदक ग्रहणं - • शङ्ख मध्ये स्थितं तोयं पातितं केशवो परि। अङ्ग लग्नं मनुष्याणां ब्रह्महत्या युतं दहेत्।। • सालग्राम शिला वारि पापहारि विशेषतः। आजन्म कृत पापानां प्रायश्चित्तं दिने दिने।।  तीर्थ प्राशनम् - • अकाल मृत्युहरणं सर्व व्याधि निवारणम्। समस्त पाप क्षयकरं, देव पादोदकं शुभम्।। **** तव तत्त्वं न जानामि कीदृशोसि महेश्वर। यादृशोसि महादेव तादृशाय नमो नमः।। ==00==