115
04 अ    01 None    06 None    02 काण्ड    02 प्रपा   

                        
                        
श्रीरामनवमी पूजाविधिः (Sri Rama Navami Puja and Procedure) आचम्य . . . श्री परमेश्वरप्रीत्यर्थं, मम समस्तपापक्षयद्वारा श्रीराम प्रीतये, श्रीरामनवमी व्रताङ्गत्वेन, यथामिलितोपचारैः, संभवद्भि.र्द्रव्यैः, संभवता नियमेन, श्रीराम पूजां करिष्ये। आदौ राममन्त्रेण षडङ्गन्यासं, कलशाद्यर्चनं च करिष्ये। गणाधिपतिपूजां पुण्याहवाचनादि च कृत्वा, न्यासस्थानानि  मूर्ध्नि - केशवाय नमः  ललाटे - नारायणाय नमः  कर्णयोः - माधवाय ननमः  नेत्रयोः - गोविन्दाय नमः  घ्राणे - विष्णवे नमः  मुखे - मधुसूदनाय नमः  कण्ठे - त्रिविक्रमाय नमः  भुजयोः - वामनाय नमः  हृदि - श्रीधराय नमः  नाभौ - हृषीकेशाय नमः  कट्यां - पद्मनाभाय नमः  पादयोः - दामोदराय नमः  कवचम् • पुरस्तात्केशव पातु चक्री जांबूनद प्रभः। पश्चा न्नारायण श्शङ्खी नील जीमूत सन्निभः।। • ऊर्ध्व मिन्दीवर श्यामो माधवोव्या द्गदाधरः। गोविन्दो दक्षिणे पार्श्वे धन्वी चन्द्रप्रभो महान्।। • उत्तरे हलभृ.द्विष्णु पद्मकिञ्जल्क सन्निभः। आग्नेय्या मरविन्दाभो मुसली मधुसूदनः।। • त्रिविक्रम खड्गपाणि र्नैर्‌ऋत्यां ज्वलन प्रभः। वायव्यां वामनो वज्री तरुणादित्य दीप्तिमान्।। • ईशान्यां पुण्डरीकाक्ष श्श्रीधर पट्टिशायुधः। विद्युत्र्पभो हृषीकेशो ह्यधस्ता द्दिशि मुद्गरी।। • हृत्पद्मे पद्मनाभो मे सहस्रार्क समप्रभः। सर्वायुध स्सर्वशक्ति - स्सर्वज्ञ स्सर्वतो मुखः।। • इंद्रगोपक सङ्काश पाशहस्तोपराजितः। स बाह्याभ्यन्तरं देवो व्याप्य दामोदर स्स्थितः।। • एवं सर्वत्र निश्छिद्रं नाम द्वादश पंजरम्। प्रविष्टोहं न मे किञ्चि - द्भयमस्ति कदाचन।।  ध्यानम् • गोक्षीराभं पुण्डरीकायताक्षं चक्राब्जाद्यै र्भूषणै र्भूषिताङ्गम्। श्री भूमिभ्या मर्चिते योग पीठे य स्तन्देवं पूजये त्पौरुषेण।। • यो जपे त्पौरुषं सूक्तं त्रिवारन्तु दिने दिने। पारायण फलं तस्य वेदानां वै सहस्रशः।।  तीर्थावाहनम् • ब्रह्माण्डोदर तीर्थानि करै स्स्पृष्टानि ते रवे। तेन सत्येन मे देव तीर्थं देहि दिवाकर।। (सूर्यं संप्रार्थ्य) सूर्यमण्डला दङ्कुश मुद्रया तीर्थान्यावाह्य।। • यस्य केशेषु जीमूतो नद्य स्सर्वाङ्ग सन्धिषु। कुक्षौ समुद्रा श्चत्वार स्तस्मै तोयात्मने नमः।।  कलश पूजा तत कलश पूजां करिष्ये।। • कलशस्य मुखे विष्णु कंठे रुद्र स्समाश्रिताः। मूले तत्र स्थितो ब्रह्मा मध्ये मातृगणा स्स्मृताः।। • कुक्षौ तु सागरा स्सर्वे सप्तद्वीपा वसुन्धरा। ऋग्वेदोथ यजुर्वेद स्सामवेदो ह्यथर्वणः।। • अङ्गैश्च सहिता स्सर्वे कलशांबु समाश्रिताः। • आयान्तु देव पूजार्थं दुरितक्षय कारकाः।। • गङ्गे च यमुने कृष्णे गोदावरि सरस्वति। नर्मदे सिन्धु कावेरि जलेस्मिन् सन्निधिं कुरु।। आयान्तु देव पूजार्थं दुरितक्षय कारकाः। कलशोदकेन पूजा द्रव्याणि संप्रोक्ष्य। देवं, आत्मानं च संप्रोक्ष्य। शेषं विसृज्य।।  शङ्ख पूजा (शङ्ख चक्र योनि सुरभि मुद्राः प्रदर्श्य। अस्त्रेण दश दिग्बन्धः। कूर्ममुद्रया कलशोदकं प्रच्छाद्य।) कलशोदकेन शङ्ख मापूर्य। शङ्खे गंध पुष्पाक्षतान् निक्षिप्य। तत श्शङ्ख पूजां करिष्ये।।  ओं शङ्खपीठे - ब्रह्माणमावाहयामि।  ओं शङ्खमध्ये - आदित्य मावाहयामि।  शङ्खहृदये - चन्द्र मावाहयामि।  शङ्खाग्रे - गंगां सरस्वतीं च आवाहयामि।  शङ्खे हस्तं प्रसार्य।। • शङ्खे चंद्रार्क दैवत्ये कुक्षौ च वरुणं तथा। पृष्ठे प्रजापतिं विद्या दग्रे गङ्गां सरस्वतीम्।। • पृथिव्यां यानि तीर्थानि वासुदेवस्य चाज्ञया। शङ्खे तिष्ठन्ति सर्वाणि तस्माच्छङ्खं प्रपूजयेत्।। • त्वं पुरा सागरोत्पन्नो विष्णुना विधृत करे। पूजित स्सर्व देवैश्च पाञ्चजन्य नमोस्तुते।। • गर्भा दैत्यादि भूतानां विदीर्यन्ते सहस्रशः। तव नादेन पाताळे पाञ्चजन्य नमोस्तुते।। • दर्शने नापि शङ्खस्य स्पर्शनेन तु सर्वतः। विलयं यान्ति पापानि हिमव द्भास्करोदये।। • स्तुयाच्छङ्खं करे धृत्वा मन्त्रै रेभि स्तु वैष्णवैः। अनेन शङ्खोदकेन देवोपकरणानि संप्रोक्ष्य। पूजाद्रव्याणि संप्रोक्ष्य। देवं आत्मानं च संप्रोक्ष्य, पुनश्शङ्खं पूरयित्वा। तत पीठार्चनं कुर्यात्।।  पीठ पूजा –  ओं आधार शक्त्यै नमः। मूल प्रकृत्यै नमः। मत्स्याय नमः। कूर्माय नमः। अनन्ताय नमः। शेषाय नमः। गरुडाय नमः।  प्राग्द्वारे - द्वारश्रियै नमः। धात्रे नमः। विधात्रे नमः।।  दक्षिण द्वारे - द्वारश्रियै नमः। चण्डाय नमः। प्रचण्डाय नमः।।  पश्चिम द्वारे - द्वारश्रियै नमः। जयाय नमः। विजयाय नमः।।  उत्तर द्वारे - द्वारश्रियै नमः। बलाय नमः। प्रबलाय नमः।।  चिच्छक्त्यैनमः। मायाशक्त्यै नमः। गङ्गायै नमः। यमुनायै नमः। दिग्गजेभ्यो नमः। केसरेभ्यो नमः। तन्मध्ये श्वेत द्वीपाय नमः। श्वेत द्वीप मध्ये वेदिकायै नमः। वेदी मध्ये कल्पवृक्षाय नमः। कल्पवृक्ष स्याधस्ता द्रत्न सिंहासनाय नमः।  तन्मध्ये - श्री रामचन्द्रपरब्रह्मणे नमः।। ततः फलपुष्पाक्षतसहितं जलपूर्णं ताम्रपात्रं गृहीत्वा-  उपोष्य नवमीं त्वद्य यामेष्वष्टसु राघव। तेन प्रीतो भव त्वं मे संसारात् त्राहि मा हरे।।  इति मन्त्रेण पात्रस्थं जलं क्षिपेत्।  ततः स्वशक्तितः हैमीं रामप्रतिमां कृत्वा, अग्न्युत्तारणपूर्वकं कपोलौ स्पृष्ट्वा, मूल मन्त्रं पठन् प्राणप्रतिष्ठां कुर्यात्। ध्यानम् -  कोमलाङ्गं विशालाक्ष.मिन्द्रनीलसमप्रभम्। दक्षिणाङ्गे दशरथं पुत्त्रावेक्षणतत्परम्।।  पृष्ठतो लक्ष्मणं देव सच्छत्रं कनकप्रभम्। पार्श्वे भरतशत्रुघ्नौ चामरव्यजनान्वितौ।।  अग्रे व्यग्रं हनूमन्तं रामानुग्रहकांक्षिणम्। • वैदेही सहितं सुरद्रुमतले हैमे महामण्डपे मध्ये पुष्पक.मासनं मणिमये वीरासने संस्थितम्। अग्रे वाचयति प्रभञ्जनसुते तत्त्वं मुनिभ्य परं व्याख्यान्तं भरतादिभि परिवृतं रामं भजे श्यामलम्।। • शान्ताकारं भुजगशयनं पद्मनाभं सुरेशम् विश्वाकारं गगन सदृशं मेघवर्णं शुभाङ्गम्। लक्ष्मीकान्तं कमल नयनं योगिहृद्ध्यान गम्यं वन्दे विष्णुं भवभय हरं सर्वलोकैक नाथम्।।  आवाहनम् - • ज्योतिश्शान्तं सर्वलोकान्तरस्थ.-मोङ्काराख्यं योगिहृ.द्ध्यानगम्यम्। साङ्गं शक्तिं सायुधं भक्तसेव्यं सर्वाकारं विष्णु.मावाहयामि।। आवाहयामि विश्वेशं जानकीवल्लभं प्रभुम्। कौसल्यातनयं विष्णुं श्रीरामं प्रकृतेः परम्।।  सन्निधापनम् - श्री रामागच्छ भगवन् रघुवीर नृपोत्तम। जानक्या सह राजेन्द्र सुस्थिरो भव सर्वदा।। रामचन्द्र महेष्वास रावणान्तक राघव। यावत्पूजां समाप्स्येहं तावत्त्वं सन्निधौ भव।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। आवाहयामि।  सम्मुखीकरणम् - रघुनायक राजर्षे नमो राजीवलोचन। रघुनन्दन मे देव श्रीरामाभिमुखो भव।।  आसनम् - • कल्पद्रु मूले मणि वेदि मध्ये सिंहासनं स्वर्ण मयं सुरत्नम्। विचित्र वस्त्रावृत मच्युत प्रभो गृहाण लक्ष्मी धरणी समन्वित।। राजाधिराज राजेन्द्र रामचन्द्र महीपते। रत्नसिंहासनं तुभ्यं दास्यामि स्वीकुरु प्रभो।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। आसनं समर्पयामि।  पाद्यम् - • श्री विष्णु.स्सर्वदेवाना-मधिक.स्सर्वकामदः। मया निवेदितं तुभ्यं सङ्गृहाण सुपाद्यकम्।। त्रैलोक्यपावनानन्त नमस्ते रघुनायक। पाद्यं गृहाण राजर्षे नमो राजीवलोचन।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। पादारविन्दयोः, पाद्यं समर्पयामि)  अर्घ्यम् • गङ्गाजलं समानीतं सुवर्ण कलशे स्थितम्। अर्घ्यं गृहाण भगवन् कालरूप नमोस्तुते।। • परिपूर्ण परानन्द नमो रामाय वेधसे। गृहाणार्घ्यं मया दत्तं कृष्ण विष्णो जनार्दन।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। हस्तयोः अर्घ्यं समर्पयामि।  आचमनम् - • जनार्दनाय देवाय समस्त जगदात्मने। निर्मल ज्ञान रूपाय दत्त माचमनीयकम्।। • नम.स्सत्याय शुद्धाय नित्याय ज्ञानरूपिणे। गृहाणाचमनं नाथ सर्वलोकैकनायक।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। मुखे शुद्धाचमनीयं समर्पयामि।  मधुपर्कम् - • मध्वाज्य दधि संयुक्तं स्वर्ण पात्रे प्रतिष्ठितम्। मधुपर्कं गृहाण त्वं त्वं लक्ष्मीकान्त नमोस्तुते।। • नम.श्श्रीवासुदेवाय तत्त्व ज्ञान स्वरूपिणे। मधुपर्कं गृहाणेमं जानकीपतये नमः।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। मधुपर्कं समर्पयामि। (निर्माल्यं विसृज्य, पुरुषसूक्तेन विष्णसूक्तैश्च अभिषिञ्चेत्।)  स्नानम् - • पञ्चामृतं मया नीतं पयोदधि घृतं मधु। शर्करासहितं चैव रामेण प्रतिगृह्यताम्।। • तीर्थोदकै काञ्चन कुम्भसंस्थै स्सुवासितै र्देव कृपारसार्द्रैः। मयार्पितं स्नान मिदं गृहाण पादाब्ज निष्ठ्यूत नदीप्रवाह।। • ब्रह्माण्डोदरमध्यस्थै.स्तीर्थैश्च रघुनन्दन। स्नापयिष्या.म्यहं भक्त्या त्वं गृहाण जनार्दन।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। शुद्धोदक स्नानं समर्पयामि।  वस्त्रम् - • स्वर्णाञ्चलं स्वर्ण विचित्र शोभितं कौशेय युग्मं परिकल्पितं मया। दामोदर प्रावरणं गृहाण मायाचल प्राकृत दिव्यरूप।। तप्तकांचनसंकाशं पीताम्बरमिदं हरे। संगृहाण जगन्नाथ रामचन्द्र नमोस्तुते।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। वस्त्रयुग्मं समर्पयामि।  यज्ञोपवीतम् - •  सुवर्ण तन्तूद्भव यज्ञसूत्रं मुक्ताफल स्यूत मनेक रत्नम्। गृहाण तद्वत्कृत मुत्तरीयं स्वकर्मसूत्रं धरते नमोस्तु।। श्रीरामाच्युत यज्ञेश श्रीधरानन्त राघव। ब्रह्मसूत्रं सोत्तरीयं गृहाण रघुनन्दन।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। यज्ञोपवीतं समर्पयामि।  गन्धः - •  कस्तूरिका कर्दम चन्दनानि काश्मीर संयोजित गन्ध सारैः। विलेपनं स्वीकुरु देवदेव लक्ष्मी कुचासङ्ग विलेपनाङ्ग।। कुंकुमागरु कस्तूरीकर्पूरं चन्दनं तथा। तुभ्यं दास्यामि राजेन्द्र श्रीराम स्वीकुरु प्रभो।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। गन्धं समर्पयामि।।  पुष्पम् - • चामन्तिका वकुळ चंपक पाटलाब्ज पुन्नाग जाति करवीर रसाल पुष्पैः। बिल्वप्रवाळ तुलसीदळ मल्लिकाभि स्त्वां पूजयामि जगदीश्वर वासुदेव।। • आराम पुष्पाणि मनोहरानि जलाशयस्थानि सुपल्लवानि। सुवर्ण पुष्पाणि मयार्पितानि गृहाण श्री वत्सधर प्रसीद।। • करवीरै र्जाति कुसुमै श्चम्पकै.र्वकुलै.श्शुभैः। शतपत्रैश्च कल्हारै-रर्चये.त्पुरुषोत्तमम्।। • तुलसी.कुन्द.मन्दार जातिपुन्नागचम्पकैः। कदम्बकरवीरैश्च कुसुमैः शतपत्त्रकैः। • नीलाम्बुजै.र्बिल्वपत्त्रै-श्चम्पकै राघवं विभुम्। पूजयिष्याम्यहं भक्त्या संगृहाण जनार्दन।। • वनमालाम् - तुलसी कुन्द.मन्दार पारिजाताम्बुजै.र्युताम्। वनमालां प्रदास्यामि गृहाण जगदीश्वर।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। नानाविध पुष्पाणि समर्पयामि।  आभरणम् - • केयूर कटके चैव हस्ते चित्राङ्गुळीयकम्। माणिक्योल्लासि मकुटं कुण्डले हार मुत्तमम्।। • नाभौ नायक रत्नञ्च नूपुरौ पादयुग्मयोः। अङ्गुली मुद्रिकाश्चैव गृह्यन्ता.मस्मदर्पिताः।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। नानाविधान्याभरणानि समर्पयामि।  अथाङ्ग पूजा - 1. श्री रामाचन्द्राय नमः पादौ पूजयामि 2. राजीवलोचनाय नमः गुल्फौ पूजयामि 3. रावणान्तकाय नमः जानुनी पूजयामि 4. वाचस्पतये नमः ऊरू पूजयामि 5. विश्वरूपाय नमः जङ्घे पूजयामि 6. लक्ष्मणाग्रजाय नमः कटिं पूजयामि 7. विश्वमूर्तये नमः गुह्यं पूजयामि 8. विश्वामित्र प्रियाय नमः नाभिं पूजयामि 9. परमात्मने नमः हृदयं पूजयामि 10. श्रीकण्ठाय नमः कण्ठं पूजयामि 11. सर्वास्त्रधारिणे नमः बाहू पूजयामि 12. रघुद्वहाय नमः मुखं पूजयामि 13. पद्मनाभाय नमः जिह्वां पूजयामि 14. दामोदराय नमः दन्तान् पूजयामि 15. सीतापतये नमः ललाटं पूजयामि 16. ज्ञानगम्याय नमः शिरः पूजयामि सर्वात्मने नमः सर्वाण्यङ्गानि पूजयामि अथ श्रीरामाष्टोत्तर शतनाम पूजां करिष्ये।।  अष्टोत्तर शतनामावलिः 1. श्री रामाय नमः 2. श्री रामभद्राय नमः 3. श्री रामचंद्राय नमः 4. श्री शाश्वताय नमः 5. श्री राजीवलोचनाय नमः 6. श्री श्रीमते नमः 7. श्री राजेन्द्राय नमः 8. श्री रघु पुङ्गवाय नमः 9. श्री जानकी वल्लभाय नमः 10. श्री जैत्राय नमः 11. श्री जितामित्राय नमः 12. श्री जनार्दनाय नमः 13. श्री विश्वामित्र प्रियाय नमः 14. श्री दान्ताय नमः 15. श्री शरणत्राण तत्पराय नमः 16. श्री वालिप्रमथनाय नमः 17. श्री वाग्मिने नमः 18. श्री सत्यवाचे नमः 19. श्री सत्यविक्रमाय नमः 20. श्री सत्यव्रताय नमः 21. श्री व्रतधराय नमः 22. श्री सदा हनुमदाश्रिताय नमः 23. श्री कौसलेयाय नमः 24. श्री खरध्वंसिने नमः 25. श्री विराधवध पण्डिताय नमः 26. श्री विभीषण परित्रात्रे नमः 27. श्री हरकोदण्ड खण्डनाय नमः 28. श्री सप्तताळ प्रभेत्रे नमः 29. श्री दशग्रीव शिरोहराय नमः 30. श्री जामदग्न्य महादर्पदळनाय नमः 31. श्री ताटकान्तकाय नमः 32. श्री वेदान्त साराय नमः 33. श्री वेदात्मने नमः 34. श्री भवरोगस्य भेषजाय नमः 35. श्री दूषण त्रिशिरोहन्त्रे नमः 36. श्री त्रिमूर्तये नमः 37. श्री त्रिगुणात्मकाय नमः 38. श्री त्रिविक्रमाय नमः 39. श्री त्रिलोकात्मने नमः 40. श्री पुण्यचारित्र कीर्तनाय नमः 41. श्री त्रिलोक रक्षकाय नमः 42. श्री धन्विने नमः 43. श्री दण्डकारण्य कर्तनाय नमः 44. श्री अहल्याशाप शमनाय नमः 45. श्री पितृभक्ताय नमः 46. श्री वरप्रदाय नमः 47. श्री जितेन्द्रियाय नमः 48. श्री जितक्रोधाय नमः 49. श्री जितामित्राय नमः 50. श्री जगद्गुरवे नमः 51. श्री ऋक्षावानर सङ्घातिने नमः 52. श्री चित्रकूट समाश्रयाय नमः 53. श्री जयन्तत्राण वरदाय नमः 54. श्री सुमित्रा पुत्रसेविताय नमः 55. श्री सर्वदेवाधि देवाय नमः 56. श्री मृतवानर जीवनाय नमः 57. श्री मायामारीच हन्त्रे नमः 58. श्री महादेवाय नमः 59. श्री महाभुजाय नमः 60. श्री सर्वदेव स्तुताय नमः 61. श्री सौम्याय नमः 62. श्री ब्रह्मण्याय नमः 63. श्री मुनिसंस्तुताय नमः 64. श्री महायोगिने नमः 65. श्री महोदाराय नमः 66. श्री सुग्रीवेप्सित राज्यदाय नमः 67. श्री सर्वपुण्याधिक फलाय नमः 68. श्री स्मृत सर्वाघनाशनाय नमः 69. श्री आदि पुरुषाय नमः 70. श्री परम पुरुषाय नमः 71. श्री महा पुरुषाय नमः 72. श्री पुण्योदयाय नमः 73. श्री दयासाराय नमः 74. श्री पुराण पुरुषोत्तमाय नमः 75. श्री स्मित भाषिणे नमः 76. श्री मितभाषिणे नमः 77. श्री पूर्व भाषिणे नमः 78. श्री राघवाय नमः 79. श्री अनन्त गुण गंभीराय नमः 80. श्री धीरोदात्त गुणोत्तमाय नमः 81. श्री माया मानुष चरित्राय 82. श्री महादेवादि पूजिताय नमः 83. श्री सेतुकृते नमः 84. श्री जितवाराशये नमः 85. श्री सर्वतीर्थमयाय नमः 86. श्री हरये नमः 87. श्री श्यामाङ्गाय नमः 88. श्री सुन्दराय नमः 89. श्री शूराय नमः 90. श्री पीतवाससे नमः 91. श्री धनुर्धराय नमः 92. श्री सर्व यज्ञाधिपाय नमः 93. श्री यज्वने नमः 94. श्री जरामरण वर्जिताय नमः 95. श्री विभीषण प्रतिष्ठात्रे नमः 96. श्री सर्वावगुण वर्जिताय नमः 97. श्री परमात्मने नमः 98. श्री परस्मै ब्रह्मणे नमः 99. श्री सच्चिदानन्द विग्रहाय नमः 100. श्री परस्मै ज्योतिषे नमः 101. श्री परस्मै धाम्ने नमः 102. श्री पराकाशाय नमः 103. श्री परात्पराय नमः 104. श्री परेशाय नमः 105. श्री पारगाय नमः 106. श्री पराय नमः 107. श्री सर्वदेवात्मकाय नमः 108. श्री परस्मै नमः इति श्रीराम शतनामपूजां समर्पयामि।  धूपः - • श्रीखण्ड लाक्षा रस कुन्द दिव्य - कर्पूर कालागरु चन्दनानि। खचोर कृष्णागरु देवदारु माचीयुतं धूप मिदं गृहाण।। • वनस्पतिरसोद्भूतो गन्धाढ्यो गन्ध उत्तमः। रामचन्द्र महीपाल धूपोयं प्रतिगृह्यताम्।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः धूप माघ्रापयामि।  दीपः - • सूर्येन्दु कोटिप्रभ वासुदेव दीपावली गोघृत वर्तियुक्ता। स्वमाययान्धीकृत.सर्वलोक ज्ञान प्रदीपं कुरु ते नमोस्तु।। • ज्योतिषां पतये तुभ्यं नमो रामाय वेधसे। गृहाण दीपकं चैव त्रैलोक्यतिमिरापहम्।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। दीपं दर्शयामि। धूप दीपानन्तरं शुद्धाचमनीयं समर्पयामि।  नैवेद्यम् - • सौवर्णस्थालि मध्ये मणिगण खचिते गोघृताक्तान् सुपक्वान् भक्ष्यान्भोज्यांश्च लेह्या नपरिमित रसान् चोष्य मन्नं निधाय। नानाशाकै. रुपेतं दधि मधु सगुड क्षीरपानीय युक्तं ताम्बूलञ्चापि विष्णोः प्रतिदिवस महं मानसे कल्पयामि।। • इदं दिव्यान्नममृतं रसैः षड्भि.मन्वितम्। लेह्यं पेयं च नैवेद्यं सीतेश प्रतिगृह्यताम्।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। नैवेद्यं निवेदयामि।  तांबूलम् • पूगीफलै स्सकर्पूरै र्नागवल्ली दळैर्युतम्। मुक्ताचूर्ण समायुक्तं तांबूलं प्रतिगृह्यताम्।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। ताम्बूलं समर्पयामि। मध्ये मध्ये पानीयं समर्पयामि, उत्तरापोशनं समर्पयामि। हस्तप्रक्षाळनं मुखप्रक्षाळनं समर्पयामि। पादप्रक्षाळनं करोद्वर्तनार्थे इदं चन्दनञ्च समर्पयामि।। इदं फलं मया देव स्थापितं पुरतस्तव। तेन मे सफलावाप्ति-र्भवेद्रघुकुलोत्तम।। इति पूर्णफलं हिरण्यगर्भगर्भस्थं हेमबीजं विभावसोः। अनन्तपुण्यफलदं राघवाय ददाम्यगम्।। इति दक्षिणा।।  नीराजनम् - • रामं शुभाङ्गं हरि.मद्वितीयं धर्मैकमूर्तिं महिताच्छकीर्तिम्। सीतापतिं शत्रुनिषूदनं मे हृदम्बुजावास.महं नमामि।। • मंगलार्थं महीपाल नीराजन.मिदं हरे। संगृहाण जगन्नाथ रामचन्द्र नमोस्तुते।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। नीराजनं सन्दर्शयामि। नीराजनान्तरं शुद्धाचमनीयं समर्पयामि। (रक्षां गृह्णामि। श्रीमद्रमारमण गोविन्दा ... गोविन्द)  मन्त्रपुष्पम् - मेघश्यामं पीतकौशेयवासं श्रीवत्साङ्कं कौस्तुभोद्भासिताङ्गम्। पुण्योपेतं पुण्डरीकायताक्षं विष्णुं वन्दे सर्वलोकैकनाथम्।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः। सुवर्ण दिव्य मन्त्रपुष्पं समर्पयामि।  प्रदक्षिणम् - • यानि कानि च पापानि जन्मान्तर कृतानि च। तानि तानि प्रणश्यन्ति प्रदक्षिण पदेपदे।। • पापोहं पापकर्माहं पापात्मा पापसम्भवः। त्राहि मां कृपया देव शरणागत वत्सल।। • अन्यथा शरणं नास्ति त्वमेव शरणं मम। तस्मात्काकारुण्य भावेन रक्ष रक्ष जनार्दन।। श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्समेत श्री रामचन्द्र परब्रह्मणे नमः।  नमस्कारः • नमो देवादिदेवाय रघुनाथाय शार्ङ्गिणे। चिन्मयानन्तरूपाय सीतायाः पतये नमः। आत्म प्रदक्षिण नमस्कारान् समर्पयामि।।  पुनपूजा • नृत्यैर्गीतैश्च वाद्यैश्च पुराण पठनादिभिः। पूजोपचारै.रखिलै-स्सन्तुष्टो भव राघव।। छत्र माच्छादयामि। चामरे वीजयामि। गीतं श्रावयामि। वाद्यं घोषयामि। नृत्यं दर्शयामि। आंदोळिका मारोहयामि। गजा नारोहयामि। अश्वा नारोहयामि। समस्त राजोपचार देवोपचार षोडशोपचारान् समर्पयामि।।  प्रसन्नार्घ्यम् - • अशोककुसुमै.र्युक्तं रामायार्घ्यं समर्पयेत्। • दशानन वधार्थाय धर्म संस्थापनाय च।। राक्षसानां वधार्थाय दैत्यानां निधनाय च। परित्राणाय साधूनां जातो राम.स्स्वयं हरिः। गृहाणार्घ्यं मया दत्तं भ्रातृभि.स्सहितोनघ।।। श्री रामचन्द्राय साङ्गाय सपरिवाराय नमः इदमर्घ्यं समर्पयामि।।  समर्पणम् • यस्य स्मृत्या च नामोक्त्या तप पूजा क्रियादिषु। न्यूनं संपूर्णताँ याति सद्यो वन्दे तमच्युतम्। • मन्त्रहीनं क्रियाहीनं भक्तिहीनं जनार्दन। यत्पूजितं मया देव परिपूर्णं तदस्तु ते।। अनेन ध्यानावाहनादि षोडशोपचार पूजनेन भगवान् सर्वात्मकः, श्री सीता लक्ष्मण भरत शत्रुघ्न हनुमत्ससमेत श्श्री रामचन्द्र स्वामी सुप्रीणातु।। एतत्फलं सर्वं श्री परमेश्वरार्पण मस्तु।। ।।इति श्रीरामनवमी पूजा समाप्ता।। नमोऽस्तु रामाय सलक्ष्मणाय देव्यै च तस्यै जनकात्मजायै। नमोऽस्तु रुद्रेन्द्रयमानिलेभ्यो नमोऽस्तु चन्द्रार्कमरुद्गणेभ्यः।। ---------- श्री राम नवमी व्रतम्-- श्री राम प्रतिमादानोद्यापन विधिः 1. इदं च व्रतं चैत्र शुद्ध नवम्यां परिविद्धायां मध्याह्नव्यापिन्यां कार्यम्। तदुक्तमगस्त्य संहितायाम् - 2. चैत्र शुद्धेतु नवमी पुनर्वसुयुतायदि। सैव मध्याह्नयोगोन महापुण्यतमा भवेत्।। 3. वाक्यम्।। दिनद्वये च ऋक्षयोगे मध्याह्ने व्याप्तौ, एकदेशव्याप्तौ वा परा, अन्यथा पूर्वा।। तदुक्तं तत्रैव।। 4. नवमी चाष्टमीविद्धा त्याज्या विष्णुपरायणैः। उपोषणं नवम्यां वै दशम्यां पारणं भवेत्।। 5. चैत्रमासे नवम्यां तु जातो रामस्स्वयं हरिः। पुनर्वस्वृक्षसंयुक्ता सा तिथिस्सर्वकामदा।। 6. श्री रामनवमी प्रोक्ता कोटिसूर्यग्रहाधिका। केवलापि सदोपोष्या नवमी शब्दसग्रहात्। तस्मात्सर्वात्मना सर्वैः कार्यं वै नवमी व्रतम्।। 7. अथागस्त्य संहितायाम्- चैत्रे नवम्यां प्राक्पक्षे दिवाप्राह्णे पुनर्वसौ। उदये गुरुगौरांशे- स्वोच्चस्थे गृहपञ्चके। 8. मेषं पूषणि संप्राप्ते लग्ने कर्कटकाह्वये। आविरासी.त्स कलया कौसल्यायां परः पुमान्।। (व्या- प्राक्पक्षे शुक्ल पक्षे, उदये लग्ने, गुरुगौरांशे गुरुनवमांशे) 9. तस्मिन्दिने तु कर्तव्य-मुपवासव्रतं सदा। रात्रि जागरणं कुर्या-द्रघुनाथपरो भुवि।।) (भुवि इति खट्वादिव्यावृत्त्यर्थम्) 10. प्रातर्दशम्यां कृत्वा तु सन्ध्याद्याः कालिकाः क्रियाः। संपूज्य विधिवद्रामं भक्ता वित्तानुसारतः। ब्राह्मणान्भोजये.द्भक्त्या दक्षिणाभिश्च तोषयेत्। 11. गोभूतिलहिरण्याद्यै-र्वस्त्रालङ्कारभूषणैः। रामं भक्त्या प्रयत्नेन- पूजयेत् परया मुदा। 12. एवं यः कुरुते भक्त्या श्री रामनवमी व्रतम्। अनेक जन्म सिद्धानि पातकानि बहून्यपि।। 13. भस्मीकृत्वा व्रजत्येव तद्विष्णोः परमं पदम्। सर्वेषामप्ययं धर्मो भुक्तिमुक्त्येकसाधनः। 14. अशुचिर्वापि पापिष्ठः कृत्वेदं व्रतमुत्तमम्। पूज्यस्यात् सर्वभूतानां यथा रामस्तथैव सः।। 15. यस्तु रामनवम्यां वै भुङ्क्ते स च नराधमः। कुम्भीपाकेषु घोरेषु पच्यते नात्र संशयः। 16. अकृत्वा रामनवमी-व्रतं सर्वव्रतोत्तमम्। व्रतान्यन्यानि कुरुते न तेषां फलभाग्भवेत्।। 17. रहस्य कृतपापानि प्रख्यातानि बहून्यपि। महान्ति च प्रणश्यन्ति श्री रामनवमी व्रतात्। 18. एकामपि नरो भक्त्या श्रीरामनवमीं मुने। उपोष्य कृतकृत्यः स्यात् सर्वपापैः प्रमुच्यते।। 19. नरो रामनवम्यां तु श्रीरामप्रतिमाप्रदः। विधानेन मुनिश्रेष्ठ स भक्तो नात्र संशयः।। 20. सुतीक्ष्ण उवाच।। 21. श्री रामप्रतिमादानं विधानं वा कथं मुने। कथयस्व मुनिश्रेष्ठ भक्तस्य मम विस्तरात्।। 22. अगस्त्य उवाच- 23. कथयिष्यामि तद्विद्वन् प्रतिमादान.मुत्तमम्। विधानं चापि यत्नेन यत.स्त्वं वैष्णवोत्तमः। 24. अष्टम्यां चैत्रमासे तु शुक्लपक्षे जितेन्द्रियः। दन्तधावन पूर्वं तु प्रातस्स्नाया.द्यथाविधि। 25. नद्यां तटाके कूपे वा ह्रदे प्रस्रवणेपि वा। ततस्सन्ध्याधिकं कुर्यात् संस्मरन् राघवं हृदि।। 26. गृह.मासाद्य विप्रेन्द्रः कुर्यात्पूजादिकं परम्। दान्तं कुटुम्बिनं विप्रं वेदशास्त्रपरं सदा। 27. श्रीराम पूजानिरतं सुशीलं दम्भवर्जितम्। विधिज्ञं राममन्त्राणां राममन्त्रैक साधनम्। 28. आहूय भक्त्या संपूज्य वृणुया.त्प्रार्थय.न्निति। श्रीराम प्रतिमादानं करिष्येहं द्विजोत्तम।। 29. भक्त्याचार्यो भव प्रीत-श्श्रीरामोसि त्वमेव च। इत्युक्त्वा पूज्य विप्रेन्द्रं स्नापयित्वा ततः परम्।। 30. तैलेनाभ्यज्य तं स्नाया-च्चिन्तयन् राघवं हृदि।। (त्रैलेन स्नापयित्वा इत्यन्वयः) 31. श्वेतांबरधर.श्श्वेत-माल्यगन्धानुलेपनः। अर्चितो भूषितश्चैव कृतमाध्याह्निकक्रियः। (अर्चितः - कृतार्चनः, कर्तरि क्तः) 32. आचार्यं भोजयेद्भक्त्या सात्त्विकान्नेन विस्तरम्। भुञ्जीत स्वयमप्येवं हृदि राम.मनुस्मरन्।। 33. एकभुक्तव्रती तत्र सहाचार्यो जितेन्द्रियः। शृण्वन् रामकथां दिव्या-महश्शेषं नयेन्मुने।। 34. सायं सन्ध्यादिकाः कुर्या-त्क्रिया राम.मनुस्मरन्। आचार्यसहितो रात्रा.वधश्शायी जितेन्द्रियः। 35. वसेत् स्वयं स चैकान्ते श्रीरामार्चितमानसः। ततः प्रात.स्समुत्थाय स्नात्वा सन्ध्या.मुपास्य च। 36. प्रातस्सर्वाणि कर्माणि शीघ्रमेव समापयेत्। तत.स्स्वस्थमना भूत्वा विद्वद्भि.स्सहित.स्तथा। 37. स्वगृहस्योत्तरे देशद्वारस्योत्तर मण्डपम्। चतुर्द्वारं पताकाढ्यं सवितानं सुतोरणम्।। 38. शङ्ख.चक्र.हनूमद्भिः- प्राग्द्वारे समलङ्कृतम्। गरुत्म.च्छार्ङ्गबाणैश्च दक्षिणे समलङ्कृतम्। 39. गदा खड्गाङ्गदै.श्चैव पश्चिमे सुविभूषितम्। पद्म.स्वस्तिक.नीलैश्च कौबेरै स्समलङ्कृतम्।। 40. मध्ये हस्तचतुष्काढ्यं वेदिकायुक्त मायुतम्। प्रविश्य नृत्यगीत्तैश्च वाद्यै.श्चापि सुसंयुतम्। 41. पुण्याहं वाचयेत्तत्र विद्वद्भिः प्रीतमानसः। तत.स्संकल्पये.द्देवं राम.मेव स्मरन् मुने। 42. अस्यां रामनवम्यां च रामाराधनतत्परः। उपोष्याष्टसु यामेषु पूजयित्वा यथाविधि। 43. इमां स्वर्णमयीं राम-प्रतिमां च प्रयत्नतः। श्रीरामप्रीतये दास्ये रामभक्ताय धीमते। 44. प्रीतो रामो हर.त्याशु पापानि सुबहूनि मे। अनेक जन्मसिद्धानि अभ्यस्तानि महान्ति च। 45. विलिखे.त्सर्वतोभद्रं वेदिकोपरि सुन्दरम्। मध्ये तीर्थोदकै.र्युक्तं पात्रं संस्थाप्य चर्चितम्।। सौवर्णे राजते ताम्रे पात्रे षट्कोण.मालिखेत्।। 46. तत्र स्वर्णमयीं रामप्रतिमां पलमात्रतः। निर्मितां द्विभुजां दिव्यां वामाङ्कस्थितजानकीम्। 47. बिभ्रतीं दक्षिणकरे ज्ञानमुद्रां महामुने। वामेनाधःकरेणेशां देवी.मालिङ्ग्य संस्थिताम्।। सिंहासने राजतेत्र पलद्वयविनिर्मिते। 48. पञ्चामृत.स्नानपूर्वं संपूज्य विधिवत्ततः। मूलमन्त्रेण नियतो स्नानपूर्व.मतन्द्रितः। दिवैवं विधिव.त्कृत्वा रात्रौ जागरणं चरेत्।। 49. दिव्यां रामकथां श्रुत्वा रामभक्तै.स्समन्वितः। नृत्तगीतादिभि.श्चैव रामस्तोत्रै.रनेकथा।। 50. पूजयन् विधिवद्भक्त्या दिवारात्रं नये.द्बुधः। ततः प्रात.स्समुत्थाय स्नानसन्ध्यादिकाः क्रियाः।। समाप्य विधिव.द्रामं पूजये.द्विधिव.न्मुने। 51. ततो होमं प्रकुर्वीत मूलमन्त्रेण मन्त्रवित्। पूर्वोक्त पद्मकुण्डे वा स्थण्डिले वा समाहितः। 52. लौकिकाग्नौ विधानेन शत.मष्टोत्तरं ततः। अन्नेन पायसेनैव स्मरन् राम.मनन्यधीः।। 53. ततो भक्तान् सुसंतोष्य आचार्यं पूजये.न्मुने। कुण्डलाभ्यां सरत्नाभ्या- मङ्गुलीयै.रनेकथा।। 54. गन्धपुष्पाक्षतै.र्वस्त्रै-र्विचित्रै.स्सुमनोहरैः। ततो रामं स्मरन् दद्या-द्देवं मन्त्र.मुदीरयन्।। 55. इमां स्वर्णमयीं राम प्रतिमां समलङ्कृताम्। चित्रवस्त्रयुग.च्छन्नां रामोहं राघवाय ते।। श्री रामप्रीतये दास्ये तुष्टो भवतु राघवः। 56. इति दत्वा विधानेन दद्याद्वै दक्षिणां पुनः। अन्येभ्यश्च यथान्यायं हिरण्यादींश्च शक्तितः।। 57. दद्या.द्वासोयुगं धान्यं यथाविभव.मादृतः। ब्राह्मणै.स्सह भुञ्जीत तेभ्यो दद्याच्च दक्षिणाम्।। 58. ब्रह्महत्यादिपापेभ्यो मुच्यते नात्र संशयः। तुलापुरुष दानादि-फलं प्राप्नोति सुव्रत।। 59. अनेकजन्म.संपन्न-पापेभ्यो मुच्यते ध्रुवम्। बहुना किमिहोक्तेन मुक्ति.स्तस्य करेस्थिता।। 60. कुरुक्षेत्र महापुण्ये सूर्यपर्व.ण्यशेषतः। तुला पुरुषदानाद्यैः कृतै.र्य.ल्लभ्यते फलम्। तत्फलं लभते मर्त्यो दानेनानेन सुव्रती।। इति रामप्रतिमादानोद्यापनविधिः अथ श्रीरामनवमी व्रतकथा अगस्त्य उवाच-- 1. रहस्यं कथयिष्यामि सुतीक्ष्ण मुनिसत्तम। 2. चैत्रमासे नवम्यां तु शुक्लपक्षे रघूत्तम।। 3. प्रादुरासी.त्ततो ब्रह्म बह्मानन्दैक.केवलः। 4. तत्र जागरणं कुर्याद् रामस्य पुरतो बुधः।। 5. प्रतिमाया यथाशक्ति पूजा कार्या यथाविधि। 6. प्रात.र्दशम्यां स्नात्वैव कृत्वा सन्ध्यादिकाः क्रियाः।। 7. सम्पूज्य विधिव.द्रामं भक्तिवित्तानुसारतः। 8. ब्राह्मणान् भोजयेत् सम्यक् दक्षिणाभिश्च तोषयेत्।। गो.भू.तिल.हिरण्याद्यै-र्वस्त्रालङ्कार.भूषणैः। 9. रामं भत्क्या प्रयत्नेन प्रीणये.त्परया मुदा। 10. एवं यः कुरुते भक्त्या श्रीरामनवमी.व्रतम्।। 11. अनेकजन्म.जातानि पापानि सुबहूनि च। 12. ज्ञानेन भस्मसात्कृत्वा याति विष्णोः परं पदम्।। 13. सर्वेषा.मप्ययं धर्मो भक्तिमुक्त्येक साधनः। 14. अशुचिर्वापि पापिष्ठः कृत्वेदं व्रत.मुत्तमम्।। 15. पूज्यस्स्यात् सर्वभूतानां यथा राम.स्तथैव सः। 16. यस्तु रामनवम्यां वै भुङ्क्ते स तु नराधमः।। 17. कुंभीपाकेषु घोरेषु पतत्येव न संशयः। 18. अकृत्वा रामनवमी-व्रतं सर्वव्रतोत्तमम्।। 19. व्रता.न्यन्यानि कुरुते न तस्य फलभा.ग्भवेत्। 20. महान्ति विप्र नश्यन्ति पापानि नवमीव्रतात्।। 21. एका.मपि नरो भक्त्या श्रीरामनवमी.व्रतम्। 22. उपोष्य कृतकृत्य.स्स्या-त्सर्वपापैः प्रमुच्यते।। 23. ततो रामनवम्यां तु श्रीराम.प्रतिमाप्रदः । 24. विधानेन नरश्रेष्ठ स मुक्तो नास्ति संशयः।। सुतीक्ष्ण उवाच 25. प्रायेण हि नरा स्सर्वे दरिद्राः कृपणा मुने। 26. कथं कुर्वन्ति विस्तार्य श्री रामनवमी व्रतम्? अगस्त्य उवाच 27. दरिद्रस्तु महाभाग स्वस्व.वित्तानुसारतः। 28. पलार्धेन तदर्धेन तदर्धार्धेन वा पुनः।। 29. वित्तशाठ्य.मकृत्वैव कुर्यादेवं व्रतं मुने। 30. यदि घोरतरं दृष्टं पातकं हरते क्वचित्।। 31. अकिञ्चनोपि यत्नेन चोपोष्य नवमीदिने। 32. एकचित्तोतियत्नेन सर्वपापैः प्रमुच्यते।। 33. प्राप्ते श्रीरामनवमी-दिने मर्त्यो विमूढधीः। 34. उपोषणं न कुरुते कुम्भीपाकेषु पच्यते।। 35. यत्किञ्चि.द्राम.मुद्दिश्य क्रियते न स्वशक्तितः। 36. रौरवे स तु मूढात्मा पच्यते नात्र संशयः।। सुतीक्ष्ण उवाच 37. यामाष्टके तु पूजा वै तत्र चोक्ता महामुने। 38. मूलमन्त्रेण सँयुक्तां तां कथां वद सुव्रत।। अगस्त्य उवाच 39. सर्वेषां राममन्त्राणां मन्त्रराजं षडक्षरम्। (इदं तु स्कान्दे मोक्षखण्डे रुद्रगीतायां श्रीरामं प्रति रुद्र वचनम्।।) 41. अहं दिशामि ते मन्त्रं तारकस्योपदेशतः। मुमोक्षो.र्मणिकर्णां ते अर्धोदक.निवासिनः।। 42. श्री रामरामेति ह्येतत्तारक.मुच्यते।। 43. अतस्त्वं जानकीनाथ परं ब्रह्माभिधीयसे। 44. तारकं ब्रह्म चेत्युक्तं तेन पूजा प्रशस्यते।। 45. पीठाङ्गदेवतानां तु आवृत्तीनां तथैव च। 46. आदा.वेव प्रकुर्वीत देवस्य प्रीतयेर्चनम्।। 47. उपचारै.ष्षोडशभिः पूजा कार्या यथाविधि। 48. आवाहनं स्थापनं च सम्मुखीकरणं तथा।। 49. एवं मुद्रा प्रार्थनां च पूजां मुद्रां प्रयत्नतः। 50. शङ्खपूजां प्रकुर्वीत पूर्वोक्तविधिना ततः। 51. कलशं वामभागे तु पूजाद्रव्याणि चादरात्।। 52. पीठे सम्पूज्य यत्नेन आत्मानं मन्त्र.मुच्चरेत्। 53. पात्रासादन.मप्येवं कुर्या-द्यामे.ष्वतन्द्रितः।। 54. पीताम्बराणि देवाय प्रार्थय.न्नर्पये.त्सुधीः। 55. स्वर्णयज्ञोपवीतानि दद्या.द्देवाय भक्तितः।। 56. नानारत्न विचित्राणि दद्या.दाभरणानि च। 57. हिमाम्बु.दृष्टं रुचिरं घनसारं मनोहरम्।। 58. क्रमात्तु मूलमन्त्रेण हि उपचारान् प्रकल्पयेत्। 59. कल्हारैः केतकी.जाती-पुन्नागाद्यैः प्रपूजयेत्।। 60. चम्पकै.श्शतपत्त्रैश्च सुगन्धै.स्सुमनोहरैः। 61. पाद्य.चन्दन.धूपैश्च तत्तन्मत्त्रैः प्रपूजयेत्।। 62. भक्ष्यभोज्यादिकं भक्त्या देवाय विधिनार्चयेत्। 63. एवं सोपस्करं दत्त्वा सर्वपापैः प्रमुच्यते।। 64. जन्मकोटि.कृतै.र्घोरै-र्नानारूपैश्च दारुणैः। 65. विमुक्त.स्स्यात् क्षणा.देव राम एव भवे.न्मुने।। 66. श्रद्धधानस्य दातव्यं श्रीरामनवमी.व्रतम्। 67. सर्वलोक हितायेदं पवित्रं पापनाशनम्।। 68. लोहेन निर्मितं वापि शिलया दारुणापिवा। 69. एकेनैव प्रकारेण यस्मै कस्मै तथा मुने।। 70. कृतं सर्वंप्रयत्नेन यत्किञ्चि.दपि भक्तितः। 71. जपे.देकान्त.मासीनो यावत् सुदशमी दिनम्।। 72. अनेन स्या.त्पुनः पूजा- दशम्यां पूजये.द्द्विजान्। 73. भक्त्या भोज्यै.र्बहुविधै-र्दद्या.च्छक्त्या च दक्षिणाम्।। 74. कृतकृत्यो भवे.च्चैव सद्यो रामः प्रसीदति। 75. तूष्णीं तिष्ठ.न्नरो वापि पुनरावृत्ति.वर्जितः।। 76. द्वादशाब्दैः कृतं चापि यत्पापं न विमुच्यते। 77. विलयं याति तत्सर्वं श्रीरामनवमी.व्रतात्।। 78. जपं च राममन्त्राणां यो न जानाति मानवः। 79. उपोष्य संस्मरे.द्रामं न्यासपूर्व.मतन्द्रितः।। 80. गुरुलब्धं तु मन्त्रं हि जपे.न्न्यासपुरस्सरम्। 81. यामे यामे च विधिना कुर्यात् पूजां समाहितः।। 82. मुमुक्षुश्च सदा कुर्यात् श्री रामनवमी.व्रतम्। 83. मुच्यते सर्वपापेभ्यो याति ब्रह्म सनातनम्।। ।। इति स्कान्द पुराणे अगस्त्य संहितायां श्रीरामनवमी व्रतकथा सम्पूर्णा।। • A Yaama (याम) = 1/4th of a day(light) or night [ = 7½ Ghatis (घटि) = 3¾ Muhurtas (मुहूर्त) = 3 Horas (होरा) ] • 4 Yaamas 1 half of the day (either day or night) • 8 Yaamas 1 day (day + night), an Ahoratram is a tropical day ==00==